گزيده مقالات
-
از نهضت ملی شدن نفت تا کودتا
بـعد از انـتخابات مجلس شانزدهم در پاییز 1328 و بهار 1329،با تشکیل فراکسیون اقلیت «ملیون»به رهبری دکتر محمد مصدق،فـرصت مناسب دیگری برای طرح مطالبهء دیرین خلع ید استعمار پیر انگلیس از ثروت مـلی نفت و اوج‌گیری مبارزات اسـتقلال خـواهانه و ضد استعماری ملت ایران فراهم آمد.سال 1329 در پی بازگشت آیت اللّه کاشانی از تبعید لبنان و استقبال پرشکوه مردم و گروه [...]
-
تحلیلی برروابط سیاسی ایران و آمریکا ازابتدا تا جنگ جهانی دوم
اشاره:
مقاله حاضر به تاریخچه روابط دو کشور ایران و آمریکا و تلقی نخبگان سیاسی هر دو دولت از این روابط پرداخته است. ایده اصلی مقاله این است که نخبگان ایرانی به دنبال نیروی سوم و جایگزین کردن آن برای توازن قوا میان قوای روس و انگلیس در ایران بوده‌اند و نخبگان آمریکایی هم در عین انگیزه‌های متفاوتی که برای این [...]
-
«كاپيتولاسيون» از مشروطه تا پهلوی
واژۀ «کاپیتولاسیون» از زبان ایتالیایی و یا لاتین گرفته شده؛ ریشۀ ایتالیایی آن «کاپیتولاتزیونه»، (Capitolazione) و ریشۀ لاتین آن «کاپیتولاره»، (Capitulare) است.۱
این واژه در لغت به معنای فصلبندی، طبقه بندی مطالب، متارکۀ جنگ و صلح موقت تعریف شده؛ چون از نظر اروپائیان، مسلمانان معتقد بودند بین کفار و مسلمین هیچ گاه نباید صلح دایمی برقرار باشد، از اینرو [...]
-
بازخوانی یک شکایت، نسبت جعل دستخط امام به حاج احمد آقا توسط نهضت آزادی
24 اسفندماه 1373، حاج سیداحمد خمینی، فرزند امام فوت می‌کند. موسسه تنظیم و نشر آثار امام که او متولی‌اش بود آن روزها درگیر یک پرونده قضائی بود: شکایت از نهضت آزادی بخاطر نسبت جعل دادن به یادگار امام. موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی در سالروز درگذشت ایشان، نخستین بار سِیر این پرونده را روایت و اسناد آن را منتشر می‌کند:
دی [...]
-
جنگ گنبد و چریک های فدایی خلق
در نخستین روزهای سال 1358 یعنی به فاصله اندكی پس از فروپاشی رژیم پهلوی و استقرار دولت موقت، در گنبد و تركمن‌صحرا جنگی درگرفت كه در یك سوی آن سازمان چریك‌های فدایی خلق قرار داشت.
منطقه گنبد و تركمن‌صحرا به واسطه برخورداری از اراضی مرغوب و حاصلخیز، همواره مورد توجه درباریان و مقامات عالی‌رتبه ارتش بود. بنابراین بهترین و بیشترین [...]
-
ساواك و امنيت ملی ایران
مبانی نظریه امنیت
امنیت ملی[1] در فرهنگ علوم سیاسی به مصونیت نسبی یا مطلق یك كشور از حمله مسلحانه یا خرابكارانه سیاسی یا اقتصادی احتمالی همراه با وارد كردن ضربه كاری و مرگبار در صورت مورد حمله قرار گرفتن، تعریف شده است.[2]
امنیت مورد نظر در این تعریف، امنیت نظامی ـ دفاعی است، موقعیت و وضعیتی از توانمندی [...]
-
قساوت‌های شخصی رضاخان به روایت آمریکایی‌ها
(به بهانه 24 اسفند، سالروز تولد رضاشاه)
برنارد گوتلیب، کنسول آمریکا، در سال 1923 در گزارشی محرمانه شواهدی از وحشیگری‌های رضاخان به دست می‌دهد: «رئیس‌الوزرای فعلی، یک دهاتی بی‌سواد با خوی ددمنشانه است که با هوشمندی، قاطعیت و استحکام شخصیت ذاتی خاصش که ندرتاً در ایرانی‌ها یافت می شود، به مقام کنونی دست یافته است. مردی است با خشمی [...]
-
خروج ایران از سنتو
روز بیستم اسفند 1357 وزارت امور خارجه ایران، طی اطلاعیهای قرارداد «سنتو» را قراردادی نظیر پیمان سعدآباد دانست و تأکید کرد این پیمان تنها متضمن منافع ابرقدرتها بوده است. دولت ایران با این اطلاعیه، خروج رسمی ایران از پیمان سنتو را اعلام کرد. متن اطلاعیه به این شرح انتشار یافت:
«وزارت امور خارجه دولت [...]
-
«انقلاب ایدئولوژیک» یا «بحران در خط مشی»
در پی استقرار تشکیلات(سازمان مجاهدین خلق) در فرانسه، شکست‌های مستمر استراتژی‌های رهبری سازمان و «تناقض بین تفکّرات و عملکرد انحرافی و غلط مرکزیت (چه ایدئولوژیک و چه تشکیلات سیاسی استراتژیک) با اصول و ضوابط و معیارهای سازمان، که در شکست‌ها و بن‌بست‌ها، عدم کارآیی لازم سیستم تشکیلاتی، رشد انتقادات و اعتراضات و کناره‌گیری سطوح [...]
-
قراردادهای نفتی دوره پهلوی
كنكاش در آنچه پس از فروپاشی سلطنت پهلوی برای ملت ایـران باقی ماند، نیـازمند بررسیـهای وسیـع در تمام زمیـنه‌های علمی است. در ایـن مجال كوتاه سعی می‌گردد تنها به بخشی از آنچه بر اقتصاد كشور در صنعت نفت در آن پنجاه و چند سال و اندی گذشت، پرداخته شود.
پیـش زمیـنه قراردادهای نفتی دوره پهلوی [...]
تصاوير
اسناد تاريخ معاصر
کتاب های منتشره
-
الف لام خمینی
کتاب الف لام خمینی، زندگی‌نامه امام روح الله موسوی خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، به وسیله موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی منتشر شد. این کتاب که در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه می‌گردد، زندگی و زمانه امام خمینی را تا پیروزی انقلاب اسلامی با نگاه و نگارشی دیگر بررسی کرده است. نویسنده، هدایت الله بهبودی، در یادداشت خود یادآور گردیده که پس از [...]
-
«پل پیروزی، سرزمین قحطی» ایران در جنگ جهانی دوم
کتاب «پل پیروزی، سرزمین قحطی» ایران در جنگ جهانی دوم، تالیف محمدقلی مجد از جمله آثاری جدید موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی است.
دکتر محمد قلی مجد درباره بحران جنگ جهانی دوم در این کتاب نوشته است: «روسیه و انگلیس متعاقب اشغال ایران همه کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و همچنین خط آهن ایران را تصاحب کرده، قوت لایموت مردم ایران را در هر جایی که [...]
-
قحطي بزرگ و نسل کشي در ایران
(1298 - 1296 ش / 1919 - 1917 م)
ویراست دوم؛ بازترجمه به همراه اضافاتبا وجود بي‌طرفي ايران در جنگ جهاني اول، در طول اين جنگ ضربات و خسارات جبران‌ناپذيري بر پيكر ميهن و ملت ما وارد آمد. ورود بي‌محاباي قواي بيگانه و نيروهاي متخاصم به خاك ايران، در فقدان يك دولت قوي و متمركز و داراي سامانه اداري كارآمد، هرج و مرج و ناامني و پراكندگي و بي‌ثباتي را دامن زد و به تشديد ضعف دولت مركزي و وخامت حال و وضع اقتصادي و اجتماعي مردم ايران انجاميد. در نتيجه ايران [...]
-
حزب دمکرات کردستان ایران
اثر جدید موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی با عنوان «حزب دمکرات کردستان ایران» به چاپ رسید. این کتاب که نوشته جدید محمود نادری است، به مرور و تحلیل تاریخچه حزب دمکرات کردستان ایران از بدو تأسیس تا امروز می‌پردازد. موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی پیش‌تر آثار دیگری از محمود نادری همچون کتاب دوجلدی «چریک‌های فدایی خلق» را به چاپ رسانده بود که تاکنون به چاپ چهارم رسیده [...]
-
بندبندِ سرگذشتم
خاطرات مرحوم علامه آیت الله محمد حسین کاشف الغطاء تحت عنوان "بند بندِ سرگذشتم " با ترجمه و بازپژوهی استاد علی شمس توسط موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی در اختیارهمه علاقه مندان به پژوهش در باره تاریخ معاصر ایران قرار گرفت.
ترجمه فارسی کتاب علامه کاشف الغطاء هم زمان با برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران ، نخستین بار مخاطبان خود را [...]
-
مبارزات مردم فارس علیه
پلیس جنوبدرآستانه برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران کتاب ارزشمند و پژوهشِ تاریخی تحت عنوان " مبارزات مردم فارس علیه پلیس جنوب " اثر استاد روانشاد دکتر جمشید صداقت کیش به همت استاد علی شمس ، توسط موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی در اختیار علاقه مندان به تاریخ معاصر ایران قرار گرفت. این کتاب بدلیل برخورداری ازویژه گی های ذیل در نوع خود کم نظیر است و می تواند مورد توجه [...]
-
مجموعه مقالات سومين همايش ايران و استعمار انگليس
درادامه مجموعه کتابهایی که موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی در باره عملکرد سیاهِ استعمارِ انگلیس در ایران، منتشر ساخته جلد سوم کتاب " ایران و استعمار انگلیس " هم زمان با برگزاری بیست وهفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران منتشر گردید. این کتاب ماحصل 23 مقاله برگزیده ازمجموعه مقالاتی است که در جریان سومين همايش ايران و استعمار انگليس در دوازدهم شهریور ماه 1392 در مجموعه [...]
-
بهائیت
پاد جنبشِ تجدید حیات ملت ایرانموسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی یکی دیگر از آثار خود را در باره تحولات مهم تاریخ معاصر ایران ، در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به علاقه مندان ارائه کرد. کتاب «بهائیت پاد جنبشِ تجدید حیات ملت ایران» پژوهشی تاریخی ، سیاسی ، در باره سه فرقه برآمده در تاریخ معاصر ایران یعنی شیخیه ، بابیه و بهائیه است.
دراین اثر مخاطبان فارسی زبان به صورت جامع با اتکاء به اسناد [...] -
روزشمار جمهوری اسلامی ایران / جلد اول 22 بهمن تا 29 اسفند 1357
به مناسبت آغاز بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی یکی دیگر از آثار ارزشمند پژوهشی خود را به علاقه مندان تاریخ معاصر ایران عرضه کرد.
كتاب روز شمار " جمهوری اسلامی ایران " روايتگر 38 روزِ نخستينِ پس از پيروزي انقلاب اسلامي است. مردم ايران، در اين روزها شاهد از بين رفتن برخي نهادها و سازمان‌ها و پيدايي [...]
-
روزشمار تاريخ معاصر ايران / جلد پنجم سال 1304 خورشيدي
پنجمين جلد از مجموعه «روزشمار تاريخ معاصر ايران » به همت موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي منتشر شد . اين جلد از سلسله كتاب‌هاي روزشمار تاريخ معاصر ايران از حوادثي سخن مي‌گويد كه در ايران سال 1304ش رخ داده‌اند. اين كتاب نيز همچون شماره هاي پيشين عمدتاً بر اساس اسناد موجود در كاخ مرمر كه شامل مكاتبات اداري، بخش‌نامه‌ها، مراسلات افراد عادي و رجال كشوري و لشكري دوران وزارت جنگ و شخص [...]
کانال های اطلاع رسانی در پیام رسان ها
فصلنامه مطالعات تاريخي
نشريه گذرستان
