گزيده مقالات
-
آتش بس در جنگ تحميلي
از ساعت 30/6 صبح روز دوشنبه 29 مرداد 1367 (بيستم اوت 1988) به درخواست «خاوير پرز دكوئه‌يار» دبيركل وقت سازمان ملل متحد در تمام طول مرزهاي دو كشور عراق و جمهوري اسلامي ايران مقررات آتش‌بس به اجرا گذارده شد. 1 دستور برقراري آتش‌بس ميان دو كشور قبلاً و در پي پذيرش قطعنامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل توسط جمهوري اسلامي ايران از سوي «دكوئه‌يار» صادر شده بود. وي به موجب نخستين بند اين قطعنامه، [...]
-
کالبد شکافی جریان روشنفکری در ایران
از آغاز جریان روشنفکری در تاریخ ایران متجاوز از 160 سال می گذرد. یعنی از زمانی شروع می شود که گروهی از جوانان ایران به دستور عباس میرزا نایب السّلطنه در دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار برای یادگیری علوم و فنون جدید راهی اروپا شدند. این عده در بازگشت به کشور به نام «منوّرالفکر» مشهور شدند.
به گواهی اسناد متعددِ تاریخی، همگی آنان به علّت نداشتن آگاهی و شناخت از فرهنگ جامعه خود و [...]
-
مروری بر تاریخچه روابط تهران و ریاض
روز 21 مرداد 1308 شاه دستور شناسايي سياسي حاكمان نجد و حجاز را صادر كرد. اين دستور در پي ملاقات هيأتي از حجاز با شاه صورت گرفت. در اين ملاقات عين‌الملك هويدا (پدر اميرعباس هويدا) شركت داشت.
روابط ايران وعربستان سعودي در 1307، بعد از تأسيس حكومت سعودي برقرار شد، ولي سفارت ايران در رياض در 1309 داير شد. با اين حال [...]
-
دیدگاه‌های رهبر انقلاب در باره مشروطیت
روز چهاردهم مرداد 1385 حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب در پيامي به همايش يكصدمين سالگرد نهضت مشروطيت تأكيد كردند تاريخ مشروطيت بايد به طور دقيق، مستند، قوي و روشن نوشته شود و در محيط هاي دانشگاهي توزيع شود.
حضرت آيت الله خامنه اي در پيام خود در زمينه مشروطيت فرمودند: نگاه به مسئله مشروطيت نيازمند توجه فكرهاي نقاد محققان و صاحبنظران است. تشخيص درست چشم انداز گذشته در ترسيم [...] -
فرمان مشروطيت
روز 14 مرداد 1285 مظفرالدين‌شاه قاجار ۷ ماه پس از دستور تاسیس «عدالتخانه»، دستخط خود را در مورد قبول نظام مشروطيت ايران خطاب به مشيرالدوله صادر كرد. اين دستخط به «فرمان مشروطيت» معروف شد.
جنبش مشروطيت بدون شك از رويدادهاي مهم و تأثيرگذار در تاريخ تحولات سياسي ايران محسوب مي‌شود. اثرات اين رويداد در زندگي فرهنگي و سياسي مردم، از ساير حوادثي كه تا آن تاريخ در [...] -
زندگي و زمانه هويدا
روز 14 مرداد 1356 اميرعباس هويدا پس از 13 سال حضور در پست نخست‌وزيري به دستور شاه، رسماً استعفا داد.
هويدا، سياستمداري كه طولاني‌ترين دوران نخست وزيري را در خلال تاريخ مشروطيت به خود اختصاص داده بود، 1298 ش. در تهران متولد شد. پدرش حبيب الله ـ عين الملك‌ـ كارمند وزارت امور خارجه، و كارشناس اداره عربي اين وزارتخانه و سپس وزير مختار ايران در عربستان بود. اميرعباس [...] -
شيخ محمدتقي بافقي
روز 12 مرداد 1325 آيت‌الله شيخ‌محمدتقي بافقي از علماي مبارز عصر رضاشاه پهلوي، دارفاني را وداع گفت.
بافقی كه فرزند بازرگاني به نام حاج محمدباقر بود، در 1292ق در شهر كوچك بافق به دنيا آمد. تحصيلات ديني خود را در چهارده سالگي در يزد آغاز كرد. چهارده سال بعد عازم نجف شد و تحصيلات خود را در فقه و اصول نزد استاداني چون آخوند ملا محمدكاظم خراساني و سيد [...]
-
دلایل اتحاد بنی‌صدر با مجاهدین خلق
روز 11 مرداد 1360 ابوالحسن بني صدر در مصاحبه اي با خبرگزاري يونايتدپرس گفت: «مجاهدين خلق كه هم پيمان من هستند به همراه گروههاي چريكي ديگر مقام هاي جمهوري اسلامي را در سراسر كشور از ميان برخواهند داشت.» وي با اين اظهارنظر، مسئوليت ترورها و انفجارهاي داخل ايران را بر عهده گرفت.
پیوند میان مجاهدین خلق و بنی‌صدر آن‌قدر نامیمون بود که نه‌تنها نتیجه‌ای دربرنداشت، [...] -
لحظه‌هاي دار زدن شيخ فضل‌الله از زبان محافظ او
روز نهم مرداد 1288 آيت‌الله شيخ‌فضل‌الله نوري پرچمدار مشروطه مشروعه و اعلم مجتهدان زمان خود به حكم دادگاه بر بالاي دار رفت.
غالب تاريخ‌نويسان مشروطه، شيخ‌فضل‌الله نوري را با عنوان طرفدار استبداد معرفي كرده‌اند و در محكوميتش قلم زده‌اند اما محاكمه و اعدام اين فقيه بزرگ، چهره ديگري از او در [...]
-
شيخ فضل الله نوري، پرچمدار مشروعيت‌مشروطه
روز 9 مرداد ۱۲۸۸ هجري شمسي شيخ فضل الله نوري، پرچمدار دفاع از مشروعيت جنبش مشروطه، به دار آويخته شد.حاج شيخ فضل الله نوري از بزرگترين علماي متنفذ ايران در قرن 13 و 14 ق. است.او فرزند ملاعباس كجوري بود و در ماه ذيحجه 1258ق در تهران به دنيا آمد. دروس مقدماتي را در تهران خواند و براي ادامه تحصيلات عازم عتبات گرديد. وي از درس شيخ راضي نجفي استفاده برد و سپس به همراه دايي‌اش ـ محدث نوري‌ـ و در 1292ق به [...]
تصاوير
اسناد تاريخ معاصر
کتاب های منتشره
-
«پل پیروزی، سرزمین قحطی» ایران در جنگ جهانی دوم
کتاب «پل پیروزی، سرزمین قحطی» ایران در جنگ جهانی دوم، تالیف محمدقلی مجد از جمله آثاری جدید موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی است.
دکتر محمد قلی مجد درباره بحران جنگ جهانی دوم در این کتاب نوشته است: «روسیه و انگلیس متعاقب اشغال ایران همه کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و همچنین خط آهن ایران را تصاحب کرده، قوت لایموت مردم ایران را در هر جایی که [...]
-
قحطي بزرگ و نسل کشي در ایران
(1298 - 1296 ش / 1919 - 1917 م)
ویراست دوم؛ بازترجمه به همراه اضافاتبا وجود بي‌طرفي ايران در جنگ جهاني اول، در طول اين جنگ ضربات و خسارات جبران‌ناپذيري بر پيكر ميهن و ملت ما وارد آمد. ورود بي‌محاباي قواي بيگانه و نيروهاي متخاصم به خاك ايران، در فقدان يك دولت قوي و متمركز و داراي سامانه اداري كارآمد، هرج و مرج و ناامني و پراكندگي و بي‌ثباتي را دامن زد و به تشديد ضعف دولت مركزي و وخامت حال و وضع اقتصادي و اجتماعي مردم ايران انجاميد. در نتيجه ايران [...]
-
حزب دمکرات کردستان ایران
اثر جدید موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی با عنوان «حزب دمکرات کردستان ایران» به چاپ رسید. این کتاب که نوشته جدید محمود نادری است، به مرور و تحلیل تاریخچه حزب دمکرات کردستان ایران از بدو تأسیس تا امروز می‌پردازد. موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی پیش‌تر آثار دیگری از محمود نادری همچون کتاب دوجلدی «چریک‌های فدایی خلق» را به چاپ رسانده بود که تاکنون به چاپ چهارم رسیده [...]
-
بندبندِ سرگذشتم
خاطرات مرحوم علامه آیت الله محمد حسین کاشف الغطاء تحت عنوان "بند بندِ سرگذشتم " با ترجمه و بازپژوهی استاد علی شمس توسط موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی در اختیارهمه علاقه مندان به پژوهش در باره تاریخ معاصر ایران قرار گرفت.
ترجمه فارسی کتاب علامه کاشف الغطاء هم زمان با برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران ، نخستین بار مخاطبان خود را [...]
-
مبارزات مردم فارس علیه
پلیس جنوبدرآستانه برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران کتاب ارزشمند و پژوهشِ تاریخی تحت عنوان " مبارزات مردم فارس علیه پلیس جنوب " اثر استاد روانشاد دکتر جمشید صداقت کیش به همت استاد علی شمس ، توسط موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی در اختیار علاقه مندان به تاریخ معاصر ایران قرار گرفت. این کتاب بدلیل برخورداری ازویژه گی های ذیل در نوع خود کم نظیر است و می تواند مورد توجه [...]
-
مجموعه مقالات سومين همايش ايران و استعمار انگليس
درادامه مجموعه کتابهایی که موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی در باره عملکرد سیاهِ استعمارِ انگلیس در ایران، منتشر ساخته جلد سوم کتاب " ایران و استعمار انگلیس " هم زمان با برگزاری بیست وهفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران منتشر گردید. این کتاب ماحصل 23 مقاله برگزیده ازمجموعه مقالاتی است که در جریان سومين همايش ايران و استعمار انگليس در دوازدهم شهریور ماه 1392 در مجموعه [...]
-
بهائیت
پاد جنبشِ تجدید حیات ملت ایرانموسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی یکی دیگر از آثار خود را در باره تحولات مهم تاریخ معاصر ایران ، در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به علاقه مندان ارائه کرد. کتاب «بهائیت پاد جنبشِ تجدید حیات ملت ایران» پژوهشی تاریخی ، سیاسی ، در باره سه فرقه برآمده در تاریخ معاصر ایران یعنی شیخیه ، بابیه و بهائیه است.
دراین اثر مخاطبان فارسی زبان به صورت جامع با اتکاء به اسناد [...] -
روزشمار جمهوری اسلامی ایران / جلد اول 22 بهمن تا 29 اسفند 1357
به مناسبت آغاز بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی یکی دیگر از آثار ارزشمند پژوهشی خود را به علاقه مندان تاریخ معاصر ایران عرضه کرد.
كتاب روز شمار " جمهوری اسلامی ایران " روايتگر 38 روزِ نخستينِ پس از پيروزي انقلاب اسلامي است. مردم ايران، در اين روزها شاهد از بين رفتن برخي نهادها و سازمان‌ها و پيدايي [...]
-
روزشمار تاريخ معاصر ايران / جلد پنجم سال 1304 خورشيدي
پنجمين جلد از مجموعه «روزشمار تاريخ معاصر ايران » به همت موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي منتشر شد . اين جلد از سلسله كتاب‌هاي روزشمار تاريخ معاصر ايران از حوادثي سخن مي‌گويد كه در ايران سال 1304ش رخ داده‌اند. اين كتاب نيز همچون شماره هاي پيشين عمدتاً بر اساس اسناد موجود در كاخ مرمر كه شامل مكاتبات اداري، بخش‌نامه‌ها، مراسلات افراد عادي و رجال كشوري و لشكري دوران وزارت جنگ و شخص [...]
-
تمامیت ارضی ایران در دوران پهلوی / جلد دوم
«جزایر ابوموسی ، تنب بزرگ و کوچک»در ميان جزاير خليج فارس سه جزيره ايراني ابوموسي يا بوم سبز، تنب بزرگ و تنب كوچك از نمادهای بارز عزم و اراده مردم براي پاسداري از تماميت ارضي، استقلال و منافع ملي ايران بوده است. جزاير سه گانه گرچه از ديدگاه راهبردي و اقتصادي نيز مهم هستند، اما ارزش آنها براي ايران و ايرانيان بيش از هر چيز به خاطر جايگاه نماديني است كه از منظر نشان دادن همبستگي و اراده ملي براي نگهباني از تماميت ارضي ايران داشته [...]
فصلنامه مطالعات تاريخي
نشريه گذرستان
