سند نامه ::
 
قهر هویدا

موضوع : مذاكرات مجلس شوراى ملى
تاریخ 27 / 12 / 43
در جلسه علنى مجلس شوراى ملى روز جارى (27 / 12 / 43) آقاى نخست‏وزير لايحه مقررى مرحوم منصور را تقديم مجلس كردند و از طرف اكثريت تقاضاى فوريت براى اين لايحه شد مهندس والا1 از حزب مردم در مخالفت با فوريت لايحه مزبور صحبت كرد و در خلال اظهارات نامبرده مجلس متشنج شد و آقاى هويدا نخست‏وزير با ناراحتى و ظاهرا به حالت قهر جلسه را ترك گفتند و تا اين ساعت (11) به جلسه علنى مراجعت نكرده‏اند.
توضيح آن كه مهندس والا در مخالفت با فوريت لايحه اظهار داشت چون مرحوم منصور در مجلس دوستانى دارد چنين لايحه‏اى تنظيم كرده‏اند و چنانچه آن مرحوم از اقليت يا حزب مردم بود هرگز چنين پيشنهادى بعمل نمى‏آمد و تقديم اين لايحه به صرف دوستى انجام شده است.
در بولتن درج گرديد و در پرونده‏هاى مربوطه بايگانى گرديد اقدام ديگرى از نظر اين كميته ندارد
اين اطلاعيه در پرونده دولت هويدا بايگانى شود احمدى 29 / 12 / 43
رئيس بخش 322 رشيدى 7 / 1






1ـ عبداله والا فرزند حسين ظهيرالسلطان، ملاك و پيشكار احمد شاه بود كه در سال 1301 در قريه شال خلخال بدنيا آمد.
وى فارغ‏التحصيل هنر سرايعالى در رشته شيمى در سال 1322 و ليسانسيه حقوق از دانشگاه تهران در سال 1324 و مسلط به زبانهاى فرانسه و انگليسى بود.
نامبرده در سال 1321 با ثريا شقاقى دختر يكى از متمولين تهران ازدواج نمود و تنها صاحب يك فرزند بنام كامران در سال 1333 گرديد. وى كار مطبوعاتى خود را در سال 1321 با عنوان مدير مسئولى نشريه تهران مصور آغاز نمود و در ادامه با توجه به نزديكيش به دهقان توانست بعنوان رابط نشريه با ارتش در زمينه چاپ نشريه در چاپخانه ارتش و همچنين تنظيم مطالب تحت عنوان زير ذره‏بين ايفاى نقش بنمايد.
پس از درگير شدن احمد دهقان با رزم‏آرا بخاطر چاپ مقاله «من جاسوس شوروى در ايران بودم» و نهايتا قتل احمد دهقان، عبداله والا با كمك رزم‏آرا توانست دو سال به تاريخ تولدش در شناسنامه بيافزايد و آن را از سال 1301 به 1299 تغيير دهد و با اين روش صاحب امتيازى نشريه تهران مصور را كه ميبايست بر طبق قانون مطبوعات حداقل سى سال سن داشته باشد، بدست آورد تا بعنوان جانشين احمد دهقان امور نشريه را بدست گرفته و منويات مورد نظر!! خود را جامه عمل بپوشاند.
نامبرده در دوره‏هاى 20 و 21 مجلس شوراى ملى از خلخال نمايندگى مردم را بعهده داشت و طى بررسى بعمل آمده در اسناد ساواك 7 مجموعه سند پيرامون سوابق و زندگينامه عبداله والا شناسايى گرديده است.
در اسناد شماره 9 / 25718 و 10 / 25718، ساواك به 42 سئوال مختلف پيرامون وى پاسخ داده است.
در اين سند علاوه بر مشخصات سجلى و سوابق تحصيلى و خانوادگى به روحيات و افكار، نقاط قوت و ضعف، سوابق خدمتى، پاى بندى به رژيم و فعاليتهاى سياسى پاسخ گفته شده و علاقمندى وى به شاه خوب و نسبت به مذهب عادى ارزيابى شده است و يا اينكه علاقمندى نامبرده به مقام، شهرت، زن و پول فوق‏العاده تشخيص داده شده و از جمله نقاط ضعف وى نيز به همين مسائل اشاره گرديده است.
به استناد اطلاعات مندرج در اين سند وى طرفدار سياست غرب در رژيم مشروطه سلطنتى و در ادوار گذشته وفادارى خود را نسبت به شاه به ثبوت رسانيده است. در گزارشى پيرامون عبداله والا اظهار شده است: وى داراى مرام ضد كمونيستى شديد ميباشد و طرفدار مقام شامخ سلطنت و با توده‏ايها و مصدق مبارزه پى‏گير نموده است. و در گزارش ديگرى، عنوان گرديده است:
مهندس عبداله والا صاحب امتياز و مدير مجله تهران مصور و تماشاخانه تهران و نماينده مجلس شوراى ملى فاقد حسن شهرت درگذشته بوده و روش روزنامه‏نگارى وى ضد كمونيستى و حتى مقالات عديده‏اى در اين زمينه هم درج نموده است. نامبرده در اواسط سال جارى (1345) ضمن همكارى با بهرام شاهرخ مقالات شديدى عليه دولت آقاى هويدا منتشر نمود كه در نتيجه از طرف وزارت اطلاعات تضييقاتى از نظر آگهى و رپرتاژ براى وى بعمل آمد. ضمنا بعلت فوق‏الذكر از حزب مردم نيز اخراج گرديده است. و همچنين در سند ديگرى آمده است :
خيلى حساس و زودرنج بوده و وضع مادى خوبى ندارد. براى عقيده خود ارزش و احترامى بيش از آنچه كه هست قائل ميباشد و با اكثريت ميانه خوبى ندارد و نطقهايش بيشتر با اعتراض و تشنج همراه است. رويهمرفته شخص مغرضى نيست و اگر نفرتى داشته باشد بعلت زمينه قبلى بوده كه برايش فراهم شده بود.
در اسناد ساواك در سال 1350 مشخصات، سوابق، فعاليت‏ها و نظرات وى در قالب فرمى تنظيم شده است. در اين اسناد به مطالب زير اشاره شده است :
... مدير مجله تهران مصور و رئيس تئاتر نصر و رئيس سنديكاى مركزى صنعت چاپ ميباشد.
... (مشاغل قبلى وى) روزنامه نگارى بوده و سابقا رئيس فدراسيون ژيمناستيك و عضو انجمن طرفدار پيش‏آهنگى
بوده است...
... (ميزان ثروت) بيش از 50 ميليون ريال ـ داراى زمين و ساختمان تماشاخانه نصر و صاحب سهم از زمين و ساختمان سينما اروپا ـ منزلى در شميران و منزلى در تهران خيابان شاه‏آباد و پنجاه هزار متر مربع زمين در بندر پهلوى و صاحب چاپخانه تهران مصور ـ منزل مسكونى وى اجاره‏ايست و ماهيانه در حدود بيست و شش هزار ريال اجاره بها ميپردازد...
... درآمد وى از سينما اروپا و تماشاخانه تهران و چاپخانه و مجله تهران مصور و اجاره منزل در حدود پانصد هزار ريال...
... عضو حزب مردم و جمعيتهاى غير سياسى كلوپ روتارى...
... (سرگرمى‏ها) مطالعه و معاشرتهاى دوستانه و قمار ميكند و علاقمند به عياشى و خوشگذرانى...
... (اعتيادات مضره) ندارد، سيگار ميكشد، مشروب مى‏نوشد...
... تاكنون هيچگونه قرائن و اماراتى كه دال بر عدم علاقمندى به رژيم و كشور باشد از وى مشاهده و بدست نيامده است. عبداله والا سرانجام در 1369 ش درگذشت. او نيز عضو كلوپ روتارى بود و در لژ فراماسونرى كوروش عضويت داشت.