سند نامه ::
 
اختلافات زیاد در کابینه هویدا

موضوع : وضع دولت
به : بخش 322 تاریخ 30 / 3 / 45
از : 300 / الف شماره : 315 ـ 300 / الف

اسداللّه‏ رشيديان ضمن يك مذاكره خصوصى مى‏گفت كه هويدا خيلى ناراحت مى‏باشد و بين وزراى كابينه او اختلافات زيادى بروز نموده است.
رشيديان اضافه نمود همين امروز مهندس روحانى وزير آب و برق كه نزد من آمده بود مى‏گفت نمى‏دانم اين بروبچه‏هاى كابينه از اين دولت چه مى‏خواهند و بعد هم عليه وزير آبادانى (دكتر نهاوندى1) بدگويى و انتقاد زيادى مى‏كرد.
رشيديان علاوه كرد كه وضع كابينه به هيچ‏وجه رضايت‏بخش نيست و در آخرين ملاقاتى كه من با آقاى هويدا نمودم ايشان اظهار داشتند به طور قطع پس از بازگشت شاهنشاه ناچار خواهم شد مراتب را به عرض برسانم و ترميم كلى در صورت موافقت معظم‏له در كابينه بوجود آورم.
رشيديان مى‏گفت من اطمينان دارم كه اين كار به طور قطع انجام خواهد شد زيرا ادامه آن به هيچ‏وجه صلاح نيست. رشيديان درباره شايعه كنار رفتن آقاى مهندس سرلك2 از شهردارى گفت كه اين موضوع صحت دارد و سرلك از شهردارى خواهد رفت و فعلاً بيش از همه مهندس شهرستانى3 شهردار مشهد شايستگى جانشينى او را دارد و به عنوان شهردار تهران پس از بازگشت شاهنشاه منصوب خواهد شد و روابط مهندس شهرستانى با وى و همچنين بانك تعاونى توزيع و شوراى عالى اصناف خوب است و نامبرده يكى از دوستان صميمى او به شمار مى‏رود. بررسى گرديد در بولتن سه ماه درج گرديد و در پرونده‏هاى مربوطه نيز بايگانى شد
در پرونده د ـ 468 بايگانى شود... 8 / 4 / 45 رئيس بخش 322 كاميار آقاى غفارى 7 / 4 / 45
در بولتن سه ماهه درج گرديد







1ـ هوشنگ نهاوندى فرزند على‏اكبر در سال 1312 ه ش به دنيا آمد. تحصيلات دانشگاهى را در رشته حقوق دانشگاه تهران آغاز كرد و پس از دريافت مدرك ليسانس به فرانسه رفت و در رشته اقتصاد دكتراى دولتى گرفت. نهاوندى خواهرزاده دكتر فريدون كشاورز ـ عضو سابق رهبرى حزب توده ـ مى‏باشد و سوابق فعاليتهاى سياسى او در فرانسه مبهم است. ساواك وى را «مشكوك به داشتن فعاليتهاى كمونيستى» مى‏داند. با توجه به نقشى كه نهاوندى بعدها در صحنه سياسى و فرهنگى ايران ايفا نمود و ارتقاء سريع او در هرم ديوانسالارى پهلوى، اين نظر را كاملاً معقول مى‏دانيم كه او از همان زمان تحصيل در پاريس ـ مانند بسيارى از عناصر مشابه ـ به ارتباط ويژه با سرويس‏هاى اطلاعاتى غرب كشيده شد. سند بيوگرافيك ساواك، نامبرده را «متهم به بهائى گرى» نيز مى‏داند. نهاوندى پس از بازگشت به ايران مدتى كارمند بانك اعتبارات بود و ترقى وى زمانى آغاز شد كه حسنعلى منصور در دولت منوچهر اقبال به دبيركلى شوراى عالى اقتصاد و وزارت كار رسيد. بدين ترتيب از مرداد ماه 1337 مشاغل عديده نهاوندى آغاز شد:
ـ مشاور شوراى عالى اقتصاد (مرداد 37ـ آبان 40) ـ مشاور عالى وزارت كار (آبان 38) ـ استاد دانشكده افسرى (37ـ 40) ـ مشاور اقتصادى سفارت ايران در بروكسل (آبان 40 ـ آذر 42) ـ نايب رئيس نمايندگى ايران در اتحاديه اقتصادى اروپا (فروردين 41 ـ آذر 42) ـ عضويت هيئت مديره باشگاه فردوسى (دى 42 ـ ارديبهشت 43) ـ رئيس هيئت مديره و مديرعامل شركت معاملات خارجى (آذر ـ اسفند 42) ـ تدريس در دانشگاه تهران (از مهر 38) هوشنگ نهاوندى از جمله عناصرى بود كه در چارچوب سناريوى نخبگان آمريكائى، فعاليت خود را آغاز كرد و در دولت حسنعلى منصور در رأس وزارت نوبنياد آبادانى و مسكن قرار گرفت و اين سمت را در دولت امير عباس هويدا تا سال 1347 حفظ كرد. اسناد موجود در ساواك، هوشنگ نهاوندى را در اين زمان از اعضاى فعال باند آمريكائى جمشيد آموزگار نشان مى‏دهد. هوشنگ نهاوندى در سال 1347 به عنوان «آجودان كشورى» شاه منصوب شد و به جاى امير متقى رياست دانشگاه پهلوى (شيراز) را به دست گرفت. او در همين زمان عضو هيئت امناء دانشگاه مشهد نيز بود. در اين دوران وى به عنوان يكى از چهره‏هاى علمى و فرهنگى رژيم پهلوى مطرح شد و پس از 3 سال رياست بر دانشگاه شيراز، در رأس دانشگاه تهران قرار گرفت. هوشنگ نهاوندى در اين زمان عضو هيئت امناء دانشگاه هنر (1352) و دانشگاه گيلان (1353) و عضو شوراى عالى آموزش و پرورش (1351) نيز بود. اسناد ساواك عموما از اختلافات نهاوندى با همكاران و رؤساى خود خبر مى‏دهد كه يا ناشى از مسائل مالى و يا جاه‏طلبى و تفرعن بيمارگونه اوست. هوشنگ نهاوندى در آبان 1353 به رياست دفتر مخصوص فرح پهلوى منصوب شد. با آغاز امواج انقلاب اسلامى، نهاوندى در ارتباط فعال با برخى مقامات مؤثر امريكا قرار گرفت. از جمله ريچارد هلمز ـ رئيس پيشين سيا ـ در سفر خرداد ماه 57 به تهران با وى ملاقات‏هاى خصوصى و پنهانى نمود. در نتيجه اين ارتباطات، نهاوندى منادى تأسيس «جناح انديشمندان» شد و سناريوى ضعيف و مضحكى را آغاز كرد. نهاوندى در دولت «آشتى ملى!» در رأس وزارت علوم و آموزش عالى قرار گرفت. وى به عنوان يكى از چهره‏هاى بدنام رژيم، در چارچوب عقب‏نشينى‏ها و مانورهاى اين رژيم در قبال انقلاب در تاريخ 15 / 11 / 57 دستگير و زندانى شد و در اثناى حوادث 22 بهمن از زندان گريخت و به خارج از كشور فرار كرد. نهاوندى عضو تشكيلات فراماسونرى بود و در لژهاى : آفتاب، فارابى، شيراز، ژاندارك، بزرگ ايران، اميركبير، فروغى و... عضويت داشت.

2ـ محمدتقى سرلك فرزند تيمور (تقى بختيارى سرلك) (محمدتقى سرلك بختيارى) متولد 1290 ه ش از وزراى رژيم پهلوى، در رشته برق از دانشگاه كشور بلژيك درجه مهندسى گرفت. پس از بازگشت در راه‏آهن مشغول به كار شد و پس از چندى به معاونت راه‏آهن سراسرى ايران منصوب شد و مدتى بعد معاونت وزارت راه به او تفويض شد. او كه زمانى در رشته ارتباطات در آمريكا تحصيل و تحقيق كرده بود به سمت رئيس ارتباطات سازمان برنامه و بودجه منصوب و با سمت وزير صنايع و معادن وارد كابينه على امينى شد. مدتى هم استاندارى گيلان و آذربايجان شرقى را در اختيار داشت. چندى شهردار تهران بود تا اينكه با سمت مدير عامل سازمان عمران و نوسازى غرب تهران در آبان 1355 ش در گذشت.

3ـ جواد شهرستانى فرزند هاشم متولد 1306 در مشهد از رجال سياسى رژيم پهلوى و در كابينه اميرعباس هويدا به عنوان وزير راه بود. وى در دو مرحله شهردار تهران بود يك بار از آبان 1347 تا مهر ماه 1348 و همچنين پس از نيك‏پى باز هم به عنوان آخرين شهردار تهران در زمان محمدرضا پهلوى مسئوليت شهردارى را تا بهمن 1357 بر عهده داشت. شهرستانى با پيروزى انقلاب و آمدن حضرت امام (ره) به كشور، اولين مقام دولتى بود كه استعفاى خود را در مدرسه علوى تقديم حضرت امام كرد. در همان زمان بختيار او را ممنوع‏الخروج كرد.