|
اظهارات مهدى بازرگان در مورد حمايت گروههاى افراطى از روحانيون و انتشار اعلاميه به امضاء 56 نفر از افراد وابسته به گروههاى افراطى 1ـ روز 24 / 12 / 36 در مذاكراتى كه بين مهدى بازرگان (عضو موسس جمعيت نهضت آزادى) با يكى از طرفداران حزب ملت ايران به رهبرى داريوش فروهر انجام گرفته، مهدى بازرگان در مورد حمايت گروههاى افراطى از روحانيون و نقش روحانيت در به ثمر رسانيدن فعاليتهاى گروههاى مذكورمطالبى به شرح زير اظهار داشته است: در شرايط فعلى بايد از نقش جامعه روحانيت ايران در مبارزه عليه دستگاه استفاده كرد، چون اكثر مردم ايران را عوام و متعصبين مذهبى تشكيل مىدهند و از روحانيت پيروى مىكنند. در حالى كه جبهه ملى در برابر روحانيت از نفوذ ناچيزى در بين طبقات مختلف مردم برخوردار است. مهدى بازرگان در ادامه مذاكرات خود در مورد تشكيل حزبى به نام حزب اسلامى1 گفته: چنانچه آيتاللّه سيدكاظم شريعتمدارى بخواهد حزبى تشكيل دهد، بايد ما مسلمانان آگاه آن را تشكيل دهيم. بازرگان در خاتمه گفتگوهاى خود اظهار داشته: ما مطلبى تهيه كردهايم و برگزارى مراسم عيد نوروز را تحريم نمودهايم و قرار است پس از اخذ امضاء از عدهاى ديگر، نسبت به تكثير و توزيع آن اقدام گردد. 2ـ روز 25 / 12 / 36 اعلاميه مورد اشاره مهدى بازرگان به امضاء 56 تن از طرفداران جمعيت به اصطلاح نهضت آزادى و تعدادى ديگر از هواداران جبهه به اصطلاح ملى از جمله علىاصغر حاج سيدجوادى ـ رحمتاله مقدم مراغهاى حسن نزيه ـ مهدى بازرگان و اسلام كاظميه در تهران انتشار يافته و نسخى از آن در نزد افراد مختلف مشاهده شده است. اين اعلاميه را داريوش فروهر ـ شاپور بختيار و رضا شايان (گردانندگان گروه اتحاد نيروها و جبهه به اصطلاح ملى) امضاء نكردهاند. متن اعلاميه مذكور به شرح زير است: فاجعه خونين 29 بهمن ماه تبريز و قتل و جرح عده كثيرى از هموطنان ستمديده مادر آن شهر كه در چهلمين روز كشتار بيرحمانه مردم بيگناه مسلمان قم صورت گرفت، ملت ايران را سخت متأثر و عزادار ساخت. بىاعتنايى و رفتار خصمانه دولت كه مقصر اصلى فجايع و مسبب عصيان روزافزون همه طبقات مىباشد و به جاى عذرخواهى و استعفاى به قلب حقايق و تهمت و تظاهر به دروغ و ريا مىپردازد و بر تشديد جراحات قلبى مىافزايد، بيش از پيش مردم را منزجر و مبهوت نموده است. ما با عرض تسليت به بازماندگان شهداى قم و تبريز و همدردى با مجروحشدگان و گرفتاران اين دو شهر و همه آزادگان و دردمندان ايران اعلام مىداريم كه بهعنوان اعتراض به وضع غيرقابل تحمل موجود و همگامى با مراجع عظام و پيشوايان روحانيت از برگزارى و شركت در مراسم عيد نوروز 1357 تا چهلم عزاى هموطنان غيور تبريز خوددارى خواهيم كرد. ارزيابى خبر: خبر صحت دارد اقدامات انجام شده: مراتب به نخستوزيرى اعلام گرديده است. از: 312 درباره: نامه مهدى بازرگان و مرتضى مطهرى در مورد آثار على شريعتى محترما به استحضار مىرساند: در بولتن مورخ 12 / 11 / 36 به استحضار رسيده چندى قبل نامهاى بامضاء مهدى بازرگان (عضو موسس جمعيت باصطلاح نهضت آزادى) و مرتضى مطهرى (يكى از طرفداران جمعيت مذكور) در تهران انتشار يافته است. نامبردگان در اين نامه ضمن اشاره بهاختلافاتى كه بين گروههاى مختلف اجتماعى در مورد آثار و عقايد على شريعتى بوجود آمده، وى را از اتهاماتى نظير طرفدارى از سنىگرى و وهابىگرى مبرا دانسته و عنوان كرده بودند كه على شريعتى به علت تحصيلات غربى و مدتى كه در خارج بوده فرصت كافى براى غور و تفحص در معارف اسلامى را نداشته و در آثار خود مرتكب اشتباهاتى شده است و بنابر وصيت على شريعتى، يادشدگان تصميم دارند به رفع اين اشتباهات بپردازند. توزيع اين نامه موجب برانگيخته شدن احساسات و انتقاد عدهاى از طرفداران على شريعتى عليه بازرگان و مطهرى گرديد. باتوجه به اينكه نامه مذكور در اختيار تعدادى از طرفداران على شريعتى قرار گرفته بود، نامبردگان موفق نگرديدند كه از توزيع بيشتر آن جلوگيرى نمايند و به همين علت مهدى بازرگان مجبور گرديد نامه ديگرى در توضيح نامه قبلى انتشار دهد. مهدى بازرگان در نامه اخير خود چنين عنوان نموده بود با تعجب و تاسف تمام مشاهده شد بر خلاف آنچه منظور بوده، موضوع جنجال و اتلاف وقت طبقات مختلف و موجب انصراف آنها در مسائل اساسى و حياتى و وسيله بهرهبردارى افراد و دستگاههاى مغرض گرديده است. مراتب به عرض رسيده و تيمسار رياست ساواك پىنوشت فرمودهاند: يك نسخه از نامه اوليه را بدست آوريد اگر نداريد فتوكپى شود به حد زياد در داخل بين دانشجويان پخش شود. در اجراى اوامر صادره اقدام و از طريق اداره كل پنجم 4 هزار برگ از روى نامه مذكور تهيه كه ترتيب توزيع آن در داخل و خارج كشور داده شده است. نمونه اعلاميه مذكور براى استحضار از عرض مىگذرد. مسئول بررسى: خوانسارى رئيس دايره بررسى: عباسى رئيس بخش 312: دبيرى رئيس اداره يكم عمليات و بررسى: عطارپور بعرض مىرسد توزيع شود 27 / 11 / 36 * از: 20 ه 12 به : 312 تاريخ : 27 / 12 / 36 شماره : 26652 / 20 ه 12 موضوع: اظهارات مهندس بازرگان صبح روز چهارشنبه 24 / 12 / 36 ملاقاتى بين يكى از طرفداران داريوش فروهر با مهندس بازرگان صورت گرفت مهندس بازرگان ضمن گفتگو درباره مسائل روز اظهار داشت در شرايط فعلى بايد از نقش روحانيت در مبارزه عليه دستگاه استفاده كرد چون جبهه ملى يك دهم روحانيت در بين مردم نفوذ ندارد و مردم مملكت اكثر عوام هستند و تعصب مذهبى داشته و از مراجع پيروى مىكنند. نامبرده در مورد تشكيل حزب اسلامى اظهار داشت چنانچه آقاى شريعتمدارى بخواهد حزبى تشكيل دهد بايد ما مسلمانهاى آگاه آن را تشكيل دهيم بازرگان سپس ضمن ارائه چند نسخه از اعلاميه كميته دفاع حقوق بشر به رابط فروهر گفت ما يك چيزى نوشته و عيد را تحريم نمودهايم و امروز قرار است اكبر استاد بيايد و آن را نزد عدهاى ببرد و امضاء بگيرد و اوائل هفته آينده آماده مىشود. نظريه شنبه: نظرى ندارد نظريه سهشنبه: باتوجه به دسترسى و صداقت شنبه مفاد گزارش در مورد اظهار مطلب فوق از طرف مشاراليه مقرون به صحت است. ضمنا عنوان مطالب بيان شده در ملاقات با منشأ به حفاظت منبع لطمه مىزند نمونه اعلاميه مذكور به استحضار رسيده است. نظريه چهارشنبه در مرخصى |