سند نامه ::
 
یک گزارش محرمانه


تاریخ 3 / 8 / 57

از : گارد شاهنشاهى (ضد اطلاعات دايره 6، شعبه 1)
به : تيمسار رياست محترم سازمان اطلاعات و امنيت كشور

خبرى كه از داخل هيئت اجرائى جبهه ملى بدست آمده حاكى است، بين اعضاى جبهه ملى و هيئت گردانندگان جمعيت نهضت آزادى اختلاف شديدى بروز كرده اما تاكنون اين خبر در بين مردم شايع نگرديده و در ماه رمضان گذشته مذاكراتى بين افراد مؤثر و حزب سياسى صورت گرفته و به علت نزديكى هدف مبارزه هر دو گروه سياسى و با توجه به اعلاميه‏هاى آيت‏اله خمينى كه در آن تاكيد ميشد از هر گونه اختلاف و تفرقه اعتراض گردد، قرار بر اين بوده كه جبهه ملى و جمعيت نهضت آزادى به صورت يك حزب واحد قوى شروع به فعاليت نمايد در نتيجه جلسات مكررى كه تشكيل ميشود، از مذاكرات سودى حاصل نشده و موضوع مسكوت مانده است و مجددا تماسهائى بين مهندس بازرگان و دكتر سنجابى صورت گرفته كه در آن نحوه مبارزه با دولت كاملاً روشن گردد، و شنيده شده يكى از علل اختلاف سكوت جبهه ملى در سالهاى گذشته و مبارزه جمعيت نهضت آزادى از بدو پيدايش بوده كه مبارزات نهضت موجب زندانى شدن مهندس بازرگان و دكتر سحابى و آيت‏اله سيد محمود طالقانى براى مدت چند سال شده كه در حال حاضر سيد محمود طالقانى هنوز در زندان به سر ميبرد.1 عامل ديگر اختلاف، حزب ايران از جمله دكتر شاهپور بختيار در هيئت اجرائى جبهه ملى است كه نهضت آزادى اطلاع داشتند، بعد از سقوط كابينه دكتر على امينى قرار بوده تيمور بختيار كابينه را تشكيل دهد و دو تن از وزراى دولت او دكتر بختيار و الهيار صالح بودند گرچه اللهيار صالح در جبهه ملى نيست ولى آنان روى شاهپور بختيار انگشت گذاردند و نهضت آزادى به وى مشكوك ميباشند، نهضت آزادى در بين روحانيون و انجمن مهندسين اسلامى و استادان دانشگاه و طبقات مختلف اصناف طرفداران زيادى دارد و از پشتيبانى اهل مسجد كه گروه كثيرى از قشرهاى اجتماع را تشكيل ميدهند برخوردار است اما جبهه ملى داراى چنين نفوذى نيست فقط بازاريان و اعضاى حزب ملت ايران پان‏ايرانيست‏ها و تعدادى دانشجو و گروهى از وكلاى دادگسترى طرفدار جبهه ملى ميباشند لكن جبهه ملى به سبب تشكيل آن در سال 1328 به رهبرى دكتر مصدق و مبارزات جبهه در سالهاى 29 و 1330 در بحران ملى نمودن ضعف نفت شهرت بين‏المللى بدست آورده و روزنامه نگاران خارجى با جبهه ملى بيشتر آشنائى دارند به ويژه آن كه نشريات آن در خارج از كشور منتشر ميگردد و موجب شناسائى بيشتر آن شده است، اينك جهت جلوگيرى از توسعه اختلاف مقرر شده سيد مهدى بازرگان و دكتر كريم سنجابى به طور انفرادى عازم پاريس شده و موضوع را با آيت‏اله خمينى در ميان گذارند كه ابتداء مهندس بازرگان همراه ميناجى يكى از اعضاى حسينيه ارشاد به پاريس رفته‏اند.
ارزيابى : غير قابل تحقيق و بررسى است. بايگانى شود رئيس بخش 341....



1ـ به دنبال سخنرانى حضرت امام خمينى در 13 خرداد 1342 كه در سخنان مسبوطى پاسخ اظهارات شاه در سفرش به قم را داد. صبح روز 15 خرداد امام دستگير شد و انعكاس خبر در ميان مردم منجر به برپايى تظاهرات گسترده خود جوشى در تهران و قم شد. جبهه ملى از اين فرصت ايجاد شده هم نتوانست استفاده كند و به جاى اقدام در جهت حركتهاى مردمى خود را كنار كشيد كه اين مساله محبوبيت باقيمانده آنان در ميان بازاريان و مذهبيون را از بين برد. البته وضعيت برخى گروههاى مرتبط با جبهه ملى مانند نهضت آزادى قدرى متفاوت بود و آنان مواضع انتقادى‏ترى در مورد اوضاع كشور اتخاذ كردند. براى اطلاعات بيشتر به تاريخ شفاهى انقلاب اسلامى و زندگينامه سياسى مهندس بازرگان نشر مركز تهران 74 مراجعه شود.