سند نامه ::
 
ملاقات نخست وزير با سران جبهه ملى

شماره : 3120 / 312 تاریخ 9 / 8 / 1341

ماشاءاله پولادى عضو مؤثر جبهه ملى در مورد ملاقات آقاى علم نخست وزير با سران جبهه ملى اللهيار اظهار ميداشت آقاى علم تاكنون چهار نوبت با سران جبهه ملى به شرح زير ملاقات و مذاكره كرده‏اند.1
1ـ در ملاقات اول كه با حضور الهيار صالح ـ دكتر غلامحسين صديقى ـ دكتر سنجابى و مهندس خليلى صورت گرفته نامبردگان به آقاى علم اظهار ميدارد شما در اولين نطق رسمى خود اظهار داشتيد كه تابع اراده اعليحضرت همايونى شاهنشاه مشاراليه را فرستاده آن دو اللهيار صالح و دكترغلامحسين صديقى پيشنهاداتى در مورد اعطاى آزادى كامل به جبهه ملى ـ اجازه انتشار روزنامه ارگان جبهه ملى و آزادى مصدق و داير بودن باشگاه جبهه ملى مينمايند و قرار ميشود آقاى علم اين پيشنهادات را به عرض برسانند.
2ـ ملاقات دوم با حضور الهيار صالح ـ دكتر سنجابى و مهندس خليلى صورت ميگيرد و آقاى علم اظهار ميدارند آنان بهتر از سايرين از وضع سياسى كشور اطلاع دارند و شاهنشاه فرموده‏اند ترتيبى داده شود كه آقايان در كادر دولت ذى سهم و صاحب نظر باشند تا هر موقع كه متقضى بدانند خواسته‏هاى جبهه ملى را عملى كنند.
3ـ ملاقات سوم با حضور دكتر سنجابى در منزل الهيار صالح صورت ميگيرد و پس از صرف نهار به منزل دكتر معظمى واقع در كرج ميروند و در منزل دكتر معظمى در مورد شركت اعضاى جبهه ملى در كابينه و حتى نخست‏وزيرى آينده دكتر عبداله معظمى صحبت ميشود و در اين جلسه در مورد شركت اعضاى جبهه ملى در كابينه و ساير امور بين الهيار صالح ـ دكتر عبداله معظمى و دكتر سنجابى اختلاف نظر ايجاد مى‏شود و بالاخره بحث به حادثه كوبا و روابط ايران و شوروى و جلسه بدون اخذ نتيجه خاتمه مى‏يابد.
4ـ ملاقات چهارم كه با حضور الهيار صالح ـ مهندس خليلى و دكتر سنجابى در منزل قوام‏الدوله پدر زن آقاى علم صورت ميگيرد آقاى نخست وزير با توجه به وضع جبهه ملى بين‏الملل اظهار ميدارند منظور شاهنشاه و دولت اين است كه حتى‏المقدور به كليه دستجات سياسى از هر صنف و دسته‏اى باشند آزادى عمل بدهند تا بتوانند خود را نشان بدهند و حتى اعليحضرت فرموده‏اند از نظر مالى به اعضاى جبهه ملى كه وضع مادى آنها خوب نيست كمك ميشود و پستهاى نسبتا خوبى در دستگاههاى دولتى به آنها ارجاع گردد.
در پرونده كلى جبهه ملى مركز بايگانى شود 12 / 8 / 41




1ـ پس از اصلاحات ارضى دولت تضعيف شد و شاه كه اصلاحات مورد نظرش را انجام يافته مى‏ديد، ديد نيازى به امينى نداشت. دولت دكتر امينى پس از 14 ماه از كار بركنار شد و اسداللّه‏ علم، خان بيرجند جانشين او شد. در اين زمان هر چند جبهه ملى تضعيف شده بود اما مى‏توانست رقيبى براى شاه باشد، لذا شاه تصميم گرفت از طريق علم با سران جبهه ملى مذاكره كند. البته مذاكرات شاه منحصر به جبهه ملى نبود او با رهبر سوسياليست و مليون هم ملاقات كرده بود.
اللهيار صالح، آذر، خليلى و.... در چند نوبت با علم مذاكره كردند. در اين جلسات علم، تمايل شاه براى همكارى دولت و جبهه ملى، انتخابات و ساير مسايل را به اطلاع سران جبهه رساند. جبهه ملى نيز پس از چند روز شرايط خود را برابر مذاكره اعلام كرد :
1ـ اعتبار و احترام به قانون اساسى و لزوم رعايت اصول 2ـ برگزارى فورى انتخابات مجلس 3ـ لزوم مبارزه با فساد و اجراى اصلاحات اما مشخص بود كه شاه شرايط آنها را نخواهد پذيرفت. عده‏اى از رهبران جبهه ملى و دانشجويان عضو جبهه ملى با مذاكره مخالف بودند و معتقد بودند اين مذاكرات منجر به مناسبات پشت پرده مى‏شود. براى اطلاعات بيشتر به خاطرات ملكى و سنجابى و مراجعه شود.