سند نامه ::
 
ماجراي ملاقات سناتور نمازي با آقاي وزير !
موضوع : شركت ايران ماشين
از : 20 ه 5 تاریخ 13 / 10 / 48
به : 327 شماره : 56280 / 20 ه5

ساعت 1230 روز 10 / 10 / 48 آقاى محمد نمازى ـ دكتر غلامحسين خوشبين1 وزير سابق دادگسترى و سناتور نمازى باتفاق جهت شركت در مجلس ميهمانى و صرف نهار عازم منزل دكتر على اردلان وزير سابق امور خارجه بودند در بين راه محمد نمازى رشته سخن را گشود و از آقاى سناتور نمازى علت رفتن وى را به وزارت دارايى سئوال نمود سناتور نمازى پاسخ داد اخيرا از طرف وزارت دارايى يك رقم زياد سرسام آورى براى شركت ايران ماشين ماليات در نظر گرفته شده كه رقم خيلى بالا است به نظر ميرسد بدون مطالعه چنين مبلغى ابلاغ شده است. ناطق بعد گفت من به اتفاق شفيع (منظور پسرش) به همين جهت به ديدن وزير دارايى رفتيم تا قبلاً جلو اين كار گرفته شود چون تا چند روز ديگر شايد هم تا روز شنبه 13 / 10 / 48 قانونى از مجلس بگذرد كه به موجب اين قانون مزبور ماليات‏ها هم تقليل يابد و ماليات ما نيزنصف بلكه هم بكلى حذف و از بين برود وزير دارايى هم موافقت نموده كه تا چند روزى در وصول ماليات و پرداخت آن از طرف آنها تامل شود تا اين قانون به تصويب برسد سپس دكتر خوشبين موضوع را تغيير داده و گفت آقاى سناتور شما راستى به ديدن و عيادت آقاى على‏اصغر حكمت2 كه مدتى است مريض ميباشد رفته‏ايد يا خير محمد نمازى پاسخ داد ما تا كنون بديدن وى نرفته‏ايم ليكن آقاى على‏اصغر حكمت نيز هر بار كه مريض و بسترى مى‏گردد علت آنست كه چرا وى را سفير و يا وزير ننموده‏اند. در صورتيكه تا كنون چندين بار بطور تلويحى و سربسته به مشاراليه تذكر داده‏ام كه شما ديگر فكر كارهاى دولتى را از سر خود بيرون نمائيد در اين موقع دكتر خوشبين سئوال نمود شما به چه اطمينانى به وى چنين مطلبى را گفته‏ايد چه بسا ممكن است در آينده عده‏اى ديگر مصدر كار شوند كه با حكمت‏ها بخصوص با سردار فاخر حكمت و يا على‏اصغر حكمت نظر خوب و مساعدى داشته باشند. محمد نمازى اظهار نمود كه ديگر كار اينها از بيخ وبن خراب است يعنى خود ارباب با اينها نظر مساعد و خوبى ندارد ناطق سپس جهت تائيد اظهارات خود افزود هنگاميكه دانشگاه پهلوى شيراز افتتاح گرديد به شاهنشاه عرض كردم كه على‏اصغر حكمت شخص شايسته و مناسبى براى احراز رياست پست‏دانشگاه پهلوى ميباشد ولى شاهنشاه فرمودند اينها ديگر براى كارهاى ما خوب و مفيد نيستند ولى من مجددا فضولى كردم و از شاهنشاه پرسيدم مگر قربان خلاف مراتب خدمتگذارى وى به دستگاه ثابت گرديده شاهنشاه اين بار پاسخ فرمودند كه على‏اصغر حكمت از طرفداران مصدق شده بود و اعمالى انجام داد كه شايد شما از آن مطلع نباشيد ناطق بعد اشاره به فرمايشات شاهنشاه نمود و گفت با اين جلسه به من فهماندند كه ديگر على‏اصغر حكمت مصدر كار و شغل نخواهد شد و من هم اين موضوع را به طور سربسته به على اصغر حكمت فهماندم ولى اينها گوششان به اين حرفها بدهكار نيست و هر روز باميد احراز پست و مقامى زندگى مى‏نمايند.
توضيح منبع ـ شركت ايران ماشين متعلق به آقاى سناتور مهدى نمازى ميباشد.
توضيح رهبر عمليات : منبع اظهارات نامبردگان را از طريق استراق سمع شنيده و گزارش داده است.
نظريه رهبر عمليات : منبع قابل اطمينان است و به صحت گزارش منبع ميتوان اطمينان كرد.
2ـ هرگونه اقدام مستقيمى موجب شناسايى منبع خواهد شد.
نظريه 20 ه 5 : نظريه رهبر عمليات مورد تائيد است.
رونوشت برابراصل است.
اصل در كلاسه 97339 بايگانى شد اين نسخه در كلاسه 42321 بايگانى شود.23 / 10 / 48

1ـ غلامحسين خوشبين، وزير دادگسترى، وى داراى درجه دكتراى حقوق از دانشگاه ژنو بوده كه در 1298 ش وارد خدمات دولتى گرديد. مهمترين مشاغلى كه وى به عهده گرفت عبارت بوده از : داديار دادسراى استان تهران و ديوان عالى كشور، معاونت كل دادگسترى، رياست هيأت مديره و مديرعامل بانك توسعه صادرات و رايزن سفارت ايران در پاريس. همچنين نماينده مردم تهران در دوره‏هاى دوم و سوم مجلس سنا بود. تا اينكه در كابينه اول اسداللّه‏ علم در تيرماه 1341 به عنوان وزير دادگسترى و در كابينه‏هاى بعدى علم، به عنوان وزير مشاور معرفى شد.
منابع: بهنود، از سيد ضياء تا بختيار، تهران، جاويدان 1374ش
«دكتر خوشبين وزير فعلى دادگسترى»، فرمان، ش 3104 (25 شهريور 1341)، ص 9
2ـ على اصغر حكمت : سال 1272 ش در شيراز چشم به دنيا گشود. پدرش، احمدعلى خان حشمت‏الممالك شيرازى و مادرش نيز دختر ميرزا حسن فسايى صاحب فارس نامه ناصرى بود. وى مقدمات ادب را در مدرسه قديم منصوريه شيراز فرا گرفت و در 1294 ش به تهران آمد و در مدرسه امريكايى به تحصيل پرداخت سپس راهى فرانسه شد و در رشته ادبيات در دانشگاه سوربن ليسانس شد ساليان‏بعد از سوى دانشگاههاى لاهور، دهلى و عليگر به وى دكتراى افتخارى اعطاء شد. وى در طول زندگى خويش‏صاحب مشاغل مختلفى كه اهم آن عبارتند از رئيس بازرسى وزارت فرهنگ 1299 ش، رئيس اداره كل معارف 1307 ش، وزير دادگسترى 1300 ش وزير مشاور 1326 و 1332 ش، وزير امور خارجه 1327 ـ 1328 ش، رئيس كميسيون ملى يونسكو در ايران از 1325 ش، سفير كبير ايران در هند 1332ـ1336 ش، وزير مختار ايران در تايلند 1335 ش، وزير امور خارجه (1337 ـ 1338). وى استاد ممتاز دانشگاه تهران بود و از 1329 ش استادى كرسى تاريخ مذاهب و ادبيات در دانشگاه تهران را بر عهده داشت. حكمت در سوم شهريور 1359 ش در تهران وفات يافت و در باغ طوطى آستانه حضرت عبدالعظيم حسنى در مقبره خانوادگى دفن شد. آثار علمى على اصغر حكمت عبارتند از :
ايرانشهر (2 جلد)، رمئوژوليت (ترجمه)، پارسى نغز، از سعدى تا جامى، امثال قرآن، جامى، رستاخيز (ترجمه)، اسلام از نظرگاه مغرب، خلاصه تاريخ ادبيات ايران (به زبان انگليسى) شكونتالا يا انگشتر گمشده (ترجمه) مى‏باشند. مهمترين نقش على‏اصغر حكمت را مى‏توان همكارى با اردشير جى ارزيابى كرد. براى شناسايى نقش وى عملكرد اردشير جى در به حكومت رساندن و سپس هدايت رضاخان مى‏تواند راهگشا باشد.