|
درباره : دكتر جمشيد آموزگار از : 300 / الف تاریخ 11 / 8 / 45 به : 322 شماره : 827 ـ 300 / الف مهندس حسن كشتكار كه يكى از موسسين حزب ايران نوين ميباشد و در ضمن عضو جامعه تحصيلكردههاى اروپائى نيز هست ميگفت از دوستان بسيار نزديك آموزگار وزير دارائى شنيده است كه آموزگار خود را براى تصدى مقام نخستوزيرى آماده ميسازد و عدهاى از دوستان خود را مامور كرده است كه براى وزارتخانههاى مختلف برنامههائى تهيه كنند تا در صورت رسيدن به مقام نخست وزيرى آنرا مورد اجرا قرار دهد. مهندس كشتكار ميگفت آموزگارچون با دكتر اقبال نيز روابط صميمانهاى دارد قرار است در سمت نخست وزيرى برنامه مشتركى را راجع به كنسرسيوم و افزايش درآمد ايران از نفت مورد اجرا قرار دهد و اگر كابينهاى تشكيل دهد كابينه او مامور فيصله دادن بكار نفت و اختلاف بين ايران و كنسرسيوم1 خواهد بود. روى پرونده دكتر جمشيد آموزگار ضميمه و بايگانى شود. ضمنا بهرهبردارى و روى پرونده حسن كشتكار و دولت آقاى هويدا و دكتر منوچهر اقبال ضميمه گرديد. 15 / 8 / 45 عينا جهت اقدام به اداره 322 ـ 2 ارسال ميگردد. 1 / 8 1 نسخه به 321 تحويل گرديد 5 نسخه تكثير گرديد. 1ـ كنسرسيوم نفت ايران (شركتهاى عامل نفت ايران)I.O.D.C . در هفتم آبان ماه 1333 ميان على امينى و هاوارد پيچ قراردادى امضاء شد كه به كنسرسيوم چند مليتى يا قرارداد پيچ / امينى معروف شد. به دنبال انعقاد اين قرارداد، كنسرسيوم بين المللى نفت با استفاده از الگوهاى خاص خود، براى اكتشاف و توليد و پالايش نفت، مبادرت به تشكيل شركتهاى عامل نفت ايران نمود و مقرر گرديد اين شركتها به نمايندگى از طرف شركت ملى نفت ايران، عمليات فنى مربوطه را انجام داده و حق الزحمهاى معادل يك شيلينگ براى هر متر مكعب نفت خام دريافت دارد؛ مشروط به اينكه 50% آنرا به عنوان ماليات به ايران بپردازد و انجام امور غير صنعتى نيز توسط خود ايران صورت پذيرد. چند مورد از اين قرارداد به شرح زير است : 1ـ توافق شد شركت ملى نفت ايران تمامى موجودى انبارها ماشين آلات و كليه ابزارها و دستگاهها را به شركتهاى عامل تحويل دهد. 2ـ نفت خامى كه ايران به شركتهاى عامل مىفروخت، در سرچاههاى نفت به مالكيت شركتهاى مزبور درمىآمد. بدين طريق دامنه نفوذ مالكيت نفت توسط كنسرسيوم تا قلب ايران گسترش يافته بود. 3ـ شركتهاى عامل حق داشتند اراضى مورد نياز عملياتى خود در حوزههاى قرارداد را تصرف نمايند. 4ـ هر يك از شركتهاى تابع كنسرسيوم معادل 5 / 12 % ميزان فروش نفت خام توليدى به قيمت اعلام شده را به ايران مىپرداخت. 5 ـ كنسرسيوم، همانند قبل مشمول معافيتهاى گمركى و مالياتى مىشد. 6ـ مدت قرارداد 25 ساله بود كه مىتوانست براى 3 دوره 5 ساله ديگر نيز تمديد شود. در اين مورد فقط متن انگليسى قرارداد مورد قبول بود. القاء قرارداد نيز منوط به توافق طرفين بوده، در صورت بروز اختلاف به هيأت سازش و داورى ارجاع داده مىشد. مديران عامل شركتهاى عامل نفت ايران (كنسرسيوم) اكثرا از مليتهاى آمريكا، هلند، انگليس، اسكاتلند بودند. اين كنسرسيوم تا سال 1352 ش به مدت 24 سال در صنعت نفت ايران فعاليت كرد و چندين هزار بشكه نفت سبك و سنگين را توليد و به پالايشگاههاى داخلى و خارجى صادر كرد. به منظور استثمار و بهره بردارى هر چه بيشتر از ذخاير ملى نفت ايران، كنسرسيوم با ايجاد بزرگترين ترمينال بارگيرى و مخازنى با ظرفيت ذخيره 20 ميليون بشكه در جزيره خارك، سرعت بارگيرى را به 30 هزار تن در ساعت رسانيد و خارك را جزو بزرگترين بنادر صادراتى دنيا گردانيد. كنسرسيوم نفت ايران در سال 1352 ش جاى خود را با امضاء قراردادى به شركت سهامى خاص خدمات نفت ايران داد. منبع: طرفى (عبداللّه پور)، عباس، مديران صنعت نفت ايران، (3 جلد)، اهواز انتشارات مردمك، 1375 ش. |