سند نامه ::
 
سخنراني آيت الله گلپايگاني در خصوص افتتاح سينما در قم
موضوع : سخنرانى آيت‏اله گلپايگانى

از : 21 تاریخ 3 / 10 / 48
به : 316 شماره : 4005 / 21
بسم‏اللّه‏ الرحمن الرحيم ـ بعد از صلواة و مقدمه ـ علت حاضر نشدن به درس و نماز از جهت اين بود كه متأثر بودم و ناراحت بودم به طورى كه حال درس گفتن نداشتم امروز هم حالم خوب يست نظر داشتم به عنوان شخص خودم اظهار تأثر و تنفر از اين پيش‏آمدها بنمايم چون انتظار نمى‏رفت كه با مشهد مقدس قم اينگونه معامله بشود چنانچه اين مطلب مدتها [نامفهوم ]بود و منهم به هر نحوى كه ممكن بود اقدام كردم به لسان نصيحت به لسان خيرخواهى تذكراتى مى‏دادم و به [نامفهوم] و خوب به يك نحوى تأخير مى‏افتاد بعضى اوقات هم طورى مى‏شد كه انسان اميدوار مى‏شد كه شايد به طور كلى از اينگونه مطالب نسبت به قم صرفنظر شود ولى از چندى قبل شايد يكى دو سال است كه مأمورينى در قم پيدا شده‏اند كه اينها يا اشتباها يا اشتباه دارند يا اشتباهكارى دارند و غالبا مطالبى كه در قم واقع مى‏شود نوعا برخلاف مصلحت مملكت و برخلاف مصلحت ملت واقع مى‏شود و متأسفانه كسى هم نيست كه در مقام بررسى برآيد كه ببيند منشأ اين مطالب چيست كه غالبا كارهايى واقع مى‏شود كه صلاح خود مملكت هم نيست از اين جهت بنده روايتى كه از پيغمبر اكرم وارد شده است همه آقايان مى‏دانيد كه مى‏فرمايد. جملات عربى. چون كه اين مركز فساد را كه در قم افتتاح كردند مُعنون كرده‏اند به يك عنوان مكان مقدسى و به عنوان اينكه به تأييد خداوند سبحان محلى در قم باز شده است كه مركز و مكان تربيت و تهذيب اخلاق و رشد فكرى مملكت است و اين معنى ممكن است اسباب اشتباه كارى بشود و بعضى مردم گول بخورند خيال بكنند كه راستى اين مركز تربيت اخلاق است و مركز تهذيب اخلاق است و مركز رشد فكريست. ناچار خواستم به اين مقدار تأثر و تنفر تذكر بدهم مؤمنين و مسلمانان را كه اين نحوى كه مى‏گويند و عنوان مى‏كنند نيست. اين مطلب معلوم است از جرايد پيداست آنهايى هم كه مى‏دانند در هر شهرى كه اين گونه مراكز زياد بشود مى‏دانند محصول اين مراكز و نتيجه اين مراكز به جز ياد دادن آدم كشى ياد دادن دزدى ديديد كه بعضى نمايشاتى را كه مى‏دهند كاملاً ياد مى‏دهند كه چطور بايد دزدى كرد و چطور دزدى كرده‏اند دزدهايى كه خيلى طرّار بوده‏اند ياد دادن فحشا و منكرات منافيات عفت فاسد كردن جوان‏ها فاسد كردن دخترهاى بيگناه فاسد كردن خانواده‏ها كه بالاخره منجر مى‏شود به خودكشى‏هايى كه دخترهاى جوان پسرهاى جوان اينها خودكشى مى‏كنند عشق و عشق‏بازى درست مى‏شود آبروى خانواده‏ها ريخته مى‏شود اين محصول مراكز آنچه ديده شده است اينها بوده آيا تاكنون كسى شنيده است كه يكى از مخترعين و نابغه‏ها از اين مراكز بيرون آمده باشند كسى شنيده است كه عابد زاهدى از اين مراكز بيرون آمده باشد كسى شنيده است افراد فاسد زنهاى همه‏جائى در اين مراكز رفته باشند و توبه كرده باشند هيچ كس همچه چيزى شنيده است. پس اين واضح است كه اين اماكن، اماكن فساد است نه اماكن تهذيب اخلاق و محكم كردن اخلاق اگر رشد فكرى را عبارت بدانيم از اينكه فكر انسان بشود مثل فكر حيوانات در شهوترانى يعنى همين طورى كه حيوانات در شهوترانى خودشان پابند به جائى نيستند و هر جا متمكن باشند شهوت خود را اعمال مى‏كنند اگر معنى اخلاق مهذب اينست محكم مى‏شود اين اخلاق اينجا خوب جائى است كه هر كس دلش بخواهد علائق اين را از خودش سلب كند و قيود انسانيت را از خودش سلب كند و متوسل به اخلاق و رفتار حيوانيت بشود محكم مى‏شود اينجا اخلاق رشد پيدا مى‏كند خيلى رشد فكرى پيدا مى‏شود لذا بنده غرض نداشتم كه در اين اظهار تنفرم يك مسئله اجتماعى را عنوان كنم غرضم اين بود كه شخصا اداء وظيفه كرده باشم و تكفير كه ـ جمله عربى ـ تكليف خودم را اداء كرده باشم و لذا از هيچ يك از آقايان هم خواهش نكردم كه در اينكار با من موافقت كنند. نهايت بعضى از آقايان هم اكثر آقايان هم به واسطه علاقه‏مندى شخصى وقتى متوجه شدند آنها هم موافقت فرمودند و آنها هم تعطيل كردند و نماز را هم تعطيل كردند و درس را هم تعطيل كردند اشخاصى هم كه ملاحظاتى داشتند كه صلاح نمى‏دانستند موافقت بكنند به آنها هيچ اعتراضى نيست و از آقايان هم خواهش مى‏كنم كه به كسى اعتراضى نكنند چون من قصد اظهار تنفر شخصى داشتم نه اينكه غير از خودم را هم مايل بودم! نه همه گونه غرضم بود شخص خودم بود و خواستم اظهار بكنم وظيفه خودم را حالا آقايان ديگرى هم كه همين وظيفه را براى خودشان احساس كردند آنها هم موافقت فرمودند و از آنها هم كمال تشكر و امتنان دارم و البته اميد است كه تا اين مقدار ابراز تنفر از منكر منظور نظر امام زمان باشد و خداوند تعالى به آنها جزاى خير عنايت فرمايد و آنهايى هم كه صلاح نمى‏دانستند به هيچ وجه مورد اعتراض نيستند و از آقايان هم جدا خواهش مى‏كنم كه به كسى اعتراض نكنند چون من كه غرض شخصى داشتم نه غرض نوعى. اين را نيز به اين جهت است كه نظر من نظر شخصى بود مطلب ديگر اينكه در اين مدتى كه عرض كردم يكى دو سال است خيلى در قم تشويق مى‏كرد از براى بعضى مطالب كه برخلاف مصلحت مملكت است، وقتى اصرار مى‏كرديم كه اين مركز فساد در قم نباشد دو جواب به ما مى‏دادند كه به خيال خودشان اين جواب قانع كننده بود حالا من عرض مى‏كنم و جوابش را هم عرض مى‏كنم يك جوابشان اين بود كه مى‏گفتند قم از مشهد محترم‏تر نيست، اين مركز فساد را در مشهد درست كرديم قم هم مثل مشهد. آيا بينى و بين‏اله اين جواب قانع كننده است. مثلاً اگر در روز قيامت پيغمبر اكرم صلى‏اله و عليه و آله و سلّم از قاتلان حضرت سيدالشهدا سلام اله عليه مؤاخذه كند كه چرا حسين را شهيد كرديد آنها جواب بدهند حسين كه از على محترم‏تر نبود، على را شهيد كرديم حسين هم مثل على آيا پيغمبر قانع مى‏شود با اين جواب و خداوند تعالى قبول مى‏فرمايد. اين جواب را حالا آيا درست كردن اين گونه مراكز فساد در مشهد مقدس خوبست كه بگوئيد چون آنجا درست شده اينجا هم مى‏كنيم آيا اين گونه مراكز فساد و اشباه او توهين به مقام مقدس حضرت ثامن الائمه نيست؟ اگر نيست و احترام آنجاست البته اينجا هم احترام دختر موسى ابن جعفر است اين جواب كه معلوم است قانع كننده نيست.جواب دومشان اين بود كه شما چرا به ما مى‏گوئيد مركز فساد درست نكنيد شما مسلمانها را موعظه كنيد تا نروند در مركز فساد آيا مى‏گذارند موعظه كنيم؟ اگر مى‏گذارند موعظه كنيم موعظه مى‏كنيم اما اگر يك واعظى اسم اين مركز فساد را ببرد يا يك مبلغى اسم اين مركز فساد را ببرد در معرض شكنجه و اذيت و ترس واقع بشود چه بايد كرد فعلاً من آن مقدارى كه وظيفه شرعى خودم بود هم قبلاً با لسان نصيحت و بعد هم يك مقدارى تشدد و بعد هم با اين مقدار اظهار تنفر پيش خودم خيال مى‏كنم وظيفه خودم را اداء كرده باشم حالا اگر تأثير نكند خداوند عالم مى‏فرمايد ـ جمله عربى ـ اگر شما وظيفه را گفتيد آنها عمل نكردند بايد ديگر به خدا سپرد چيزى كه بشود و مشغول وظيفه خود باشند و آن مقدارى كه متمكن مى‏شوند چون خدا مى‏فرمايند ـ جمله عربى ـ آن كسانى را كه خدا مى‏فرمايد از كفار مستثنا شده‏اند كسانى هستند كه عمل صالح به جا مى‏آورند و به همديگر وصيت به حق مى‏كنند از آقايان خواهش دارم هر كس با هر كس معاشر هست سفارش كند كه از اين مركز فساد اجتناب بكند خودش، زنش، دخترش فساد را در اين شهر مقدس رواج ندهد و از مردمان شهر قم هم عرضى كه دارم نسبت به آنها اين است كه از چند قرن پيش از اين شايد از زمان ائمه سلام‏اله عليهم اجمعين اين ارض مقدس قم و اين اهل قم معروف بودند با اينكه داراى ولايت و مقام تشيع هستند و وضعى بود كه امام عليه‏السلام به آنها پيغام مى‏دادند و مى‏فرمودند سلام اله على اهل قم ـ جمله عربى ـ روايت مفصل است آقايان خودتان ملاحظه مى‏فرمائيد از اين شهر مقدس خواهش دارم كه همچنانى كه از قرنهاى پيش اين شهر مفتخر بودند به خادمى محمد و آل محمد و مفتخر بودند به تشيع و مطلب طورى بود كه هر يك از اولاد ائمه در شكنجه و عذاب بنى اميه و بنى عباس واقع مى‏شدند پناه مى‏آورند به اين ارض مقدس و لذا مى‏بينيد كه چقدر در قم امامزاده هست براى همين است كه اهل قم هميشه اخلاص داشتند به ائمه سلام اله عليهم اجمعين و از آنها قدردانى مى‏كردند و وفادار بودند نسبت به آنها و بعد هم تاريخ نشان مى‏دهد كه غالبا شهر قم شهر مقدسى بوده و نسبت به علماء و بزرگان اينها احترام مى‏كردند و مى‏بيند كه چقدر از روات1 بزرگ مثل ذكريا ابن آدم مثل على ابن ابراهيم مثل ابن بابويه و امثال اينها در اين شهر مقدس مدفون هستند براى همين است كه هميشه اين شهر مقدس نسبت به ائمه سلام اله عليهم اجمعين و احاديث ائمه و حلال و حرام پيغمبر اكرم سلام اله عليه و آله اهميت مى‏دادند و احترام مى‏گذاشتند تا مقدارى هم كه تاريخ نشان مى‏دهد تا حالا اينها اين افتخار را از خودشان سلب نكردند. از 48 سال قبل هم كه 49 سال قبل كه بنده در خدمت مرحوم آيت‏اله العظمى استاد مرحوم آقاى آقا شيخ عبدالكريم وارد اين شهر شديم تاكنون از اهل قم غير وفا و غير از خدمتگزارى و غير از اظهار خلوص چيز ديگرى نديده‏ايم حالا هم از آنها توقع داريم كه باز همان وفادارى را نسبت به آل محمد نگاهدارند. همچنانى كه هميشه علم تشيع در قم بلند بود علم اسلام در قم بلند بود حالا هم همين علم را نگاه بدارند بر پا اجمالاً شيعيان تمام دنيا چه مملكت ايران و چه خارج ايران همه نظرشان به اهل قم است كه ببينند
حالا كه اين مركز فساد در قم درست شده آيا اهل قم چگونه از امتحان بيرون مى‏آيند اميدوار هستم كه همانجورى كه در سابق وفادار بودند باز هم وفادار باشند و خوددارى كنند و طورى رفتار كنند كه همه دنيا بدانند كه اين اخبارى كه ائمه سلام اله عليهم نسبت به قم فرموده‏اند به موقع بوده است اين اخبارى را كه اين قدر در مدح قم سفارش فرموده‏اند و فرموده‏اند قم حرم، اهل بيت است اينها بدانند كه همين طور بوده است كه ائمه فرموده‏اند و اهل قم هم همينطور وفادار هستند و سفارش كنند كه زن و بچه خودشان پسرهاى خودشان جوانهاى خودشان كه در اين مركز فساد نروند نگاه هم به او نكنند نگاه هم به او نكنند حالا كه بنا شد از ما متوقع موعظه هستند ما هم از مردم قم خواهش مى‏كنيم كه كاملاً مواظبت و مراقبت كنند و در اين مركز فساد نروند و نگاه نكنند و اميدوار هستم كه خداى متعال به همه جزاى خير عنايت بفرمايند. جمعيت الهى امين ـ و اميدوار هستم‏كه‏خدا همه را موفق بدارد كه خوب از امتحان بيرون بيايند الهى امين و ضمنا در هر عصرى خداوند عالم انسان را به يك نحوى امتحان مى‏كنند حالا در اين عصر هم يكى از امتحانها اين است چنانچه باز هم از مصادر امور انتظار مى‏رود كه تجديدنظر بفرمايند تأمل كنند ببينند صلاح هست تمام مؤمنينى كه در اين شهر مقدس وارد مى‏شوند از براى عبادت و تقرب به خداوند عالم به نگاه كردن به اين مركز فساد قلوبشان جريحه‏دار بشود و بيايند خدمت حضرت معصومه سلام‏اله عليها گريه بكنند كه چطور شده است كه مردم اينجا را اين طور كرده‏اند و با آن ـ نامفهوم ـ انتظار مى‏رود باز هم تأمل كنند تجديدنظر كنند ببينند صلاح نيست كه تمام شيعيان و تمام مسلمين دنيا كه در اين شهرى كه به منزله چهارسوق ايران است و الآن هم كه تمام دنيا رابطه دارند با همه آمد و شد از تمام شهرها در اينجا هست مسلمين ساير ممالك هم در قم مى‏آيند تأمل كنند ببينند صلاح نيست اين طور قلوب اينها را جريحه‏دار كنند يقين داشته باشند كه مسلمينى كه مى‏آيند اينجا وقتى اين مركز را مى‏بينند دعا به آنها نمى‏كنند خوشوقت نمى‏شوند كه بگويند عجب مملكت مترقى كه در محل عبادتگاهش اين گونه مراكز ايجاد كردند يقين داشته باشند اوقاتشان تلخ مى‏شود اين به منزله اين است كه مثلاً در حرم اميرالمؤمنين كسى اين را درست بكند قطعا تمام مردم دنيا حتى كفر وقتى مى‏آيند مى‏بينند مناسب نيست با اين شهر پس از آنها هم باز انتظار مى‏رود توقع داريم خواهش داريم تأمل كنند فكر كنند ببينند صلاح خودشان هست كه قلوب مسلمانان را به واسطه يك همچه مركز فسادى جريحه‏دار كنند و مجروح كنند. قلوبشان را اگر صلاح نيست بردارند به جائى هم ضرر نمى‏خورد. حالا بعد هم هزار كار مى‏كنند كه وقتى ديدند صلاح نيست تغيير بدهند هزار قانون جعل مى‏كنند وقتى ديدند صلاح نيست تغيير مى‏دهند اين مسئله شكست نيست.
براى آنها بلكه فتح است براى آنها كه وقتى مطلب صحيح را تأمل كردند و تعقل كردند مطابقش عمل كردند اين حاكى از اين است كه عاقل هستند حاكى از اين است كه خيرخواه هستند تأمل كنند باز هم خواهش مى‏كنيم ادامه ندهند اين مركز فساد را و برچينند مطلب ديگر اينكه به قمى‏ها كه سفارش كردم كه در مركز فساد نرويد براى اين علاوه بر اين معنا كه اين يك مركز فسادى است اصلاً اين جهتى نيست در خصوص اين مكان در اين زمان علاوه بر خودش كه مفسده دارد اين يك طريقتى دارد موضوعيت ندارد خودش در اينجا در ايران مثل اين سينما زياد است حالا همچى نبود كه مملكتتان براى نداشتن اين سينما ناقص باشد اين يك طريقتى دارد از براى مطروح كردن مبارزه با مقدسات الهى مطروح كردن مبارزه با روحانيت و هتك روحانيت از اين جهت هر كسى بايد بيشتر اهميت بدهد كه در اينجا نرد و هر كس بايد بيشتر اهميت بدهد اگر مى‏خواهد برود جاهاى ديگر در اين مركز فساد قم را نرود چون اينجا خصوصيتى دارد مثل اين مى‏ماند كه هر كس برود اينجا آن هم مى‏خواهد با حضرت معصومه جنگ كند آن هم مى‏خواهد با روحانيت جنگ كند مى‏خواهد به چشم حضرت معصومه بنماياند كه من همانم كه اعتنا به تو ندارم اعتنا به پدر تو ندارم اعتنا به جد تو ندارم آن چيزهايى را كه آن‏ها گفته‏اند نبايد كرد آن مفاسد را ما مى‏خواهيم جلوتر عملى كنيم مثل اينكه مثلاً در مجلس يزيد شراب را مى‏آورد و در جلو ائمه مى‏ريخت سر حسين ابن على اين معنايش اين نبود كه ما بخواهيم از شراب اجتناب نكنيم مى‏خواست حالى كند كه او كه جدّت گفته حرام است من حالا مى‏خواهم بياورم بسر تو بريزم كه بدونى اعتنا به جدّت نمى‏كنم اين سينماى اينجا اينجورى است و اگر بخواهم باز هم تشريح كنم حكم قدح را دارد ـ نامفهوم ـ حالا از خودتان خواهش مى‏كنم كه با اين خصوصيات تجديدنظر بكنيد و رفع اين گونه مسائل را از قم كه شهر مقدس است بفرمائيد اين براى آنها و از آقايان خواهش مى‏كنم كه هيچ گاه كارى كه برخلاف امنيت مملكت است صورت ندهند و رويه هميشه رويه اعتدال باشد لكن همينطورى كه عرض كردم منكر را آدم بايد عملاً ازش اجتناب كند قلبا اجتناب كند نظرا اجتناب كند به طورى كه اين را يك چيز عادى حسابش نكند. خدايا اين حوزه علميه را از همه آفات مصون نگهدار. جمعيت : الهى امين. خدايا به محمد و آل محمد اين [سربازان] امام زمان را توفيق عطا بفرما جمعيت : الهى امين ـ به حدى من امسال خوشوقت شدم از اين گزارشاتى كه مى‏آيد از اطراف كه آقايان تشريف مى‏برند بعضيها در يك مكانهايى تشريف برده‏اند كه اصلاً به خدا اعتقاد نداشته‏اند به پيغمبر اعتقاد نداشته‏اند مسجدها را برداشته بودند مراكز ديگر كرده بودند بعد مى‏گفتند نعوذ باللّه‏ در مدت اين يك ماه اينها را مسلمان كردند به خدا و پيغمبر معتقد كردند گزارشاتى مى‏رسد كه اگر فرصت باشد اين گزارشات به چشم آقايان بخورد مى‏بينيد كه اينها چقدر در اين زمان سخت تبليغات صحيح مى‏كنند خدايا به محمد و آل محمد نظر امام زمان را از ما برنگردان جمعيت : الهى امين. خدايا توفيق بده همچنان كه پيغمبر فرمود به آن اشخاصى كه از جهاد برگشته بودند فرمود شما از جهاد اصغر برگشتيد حالا عليكم به جهاد اكبر. عرض كردند يا رسول‏اله جهاد اكبر كدام است [؟ ]فرمود جهاد با نفس متوقعم از آقايان كه حالا كه از جهاد برگشتند حقيقتا اين مسافرتها در اين زمان حكم جهاد را دارد حالا كه از اين جهاد اصغر برگشتيد عليكم به جهاد اكبر ـ نامفهوم ـ با خواهش نفسانى بايد مبارزه كرد و در مقام تكميل نفس هم برآئيد كه انشاءاله اين زحماتى را كه مى‏كشيد به نتيجه كامل برسد. خداوند همه شما را از ياوران آن حضرت قرار دهد. جمعيت : الهى امين والسلام عليكم.2
نظريه رهبر عمليات : مفاد گزارش صحت دارد. ارم
نظريه امنيت داخلى : مفاد گزارش صحيح و مورد تأييد است. آيت‏اله گلپايگانى جز اظهار وجود و بهره‏بردارى كردن هدف ديگرى ندارد. زيرا اين نوع سخنرانيها بايستى قبل از تأسيس سينما مى‏شد و از طرفى هدف گلپايگانى مبارزه شديد با شريعتمدارى است و در حال حاضر اين اختلافات فزونى گرفته و با اينكه از مفاد بيانات گلپايگانى تحريك ـ مخالفت و تخريب و مشوب نمودن اذهان عمومى و نقاضت كاملاً پيدا و تضعيف و اهانت به مأمورين نيز مشهود است هيچ گونه عكس‏العملى به مصلحت نمى‏باشد و ترديدى نيست كه در مواقع ضرورى اقدامات و فعاليتهاى وى در نطفه خفه و خنثى خواهد شد و در حال حاضر بايستى از وجود اين اختلافات بين آيات بهره‏برداريهاى لازم به عم آيد. رئيس ساواك ـ گلپايگانى تا به حال آنچه اقدام مقتضى كه برايش مقدور بوده نموده و ديگر هيچ عملى قادر نيست انجام دهد و كار سينما تمام شده و روز به روز بر تعداد تماشاچيان افزوده مى‏شود. آنچه قابل بررسى است اختلافات شديد كه به مناسبت تعطيل درس و نماز بين اين دو نفر يعنى با شريعتمدارى بروز نموده و ساواك در نظر دارد حداكثر استفاده را بنمايد.
مهران

1ـ اصل : رباط.
2ـ اصل : و سلام و عليكم.