سند نامه ::
 
اقدامات ساواك در مورد اعلاميه آيت الله گلپايگاني
درباره : اعلاميه گلپايگانى در خصوص تشكيل مجلس عزا در مدرسه فيضيه پيرو شماره 2399 / 21 ـ 7 / 6 / 48
شماره : 2571 / 21
از : ساواك قم تاریخ 8 / 6 / 48
به : مديريت كل اداره سوم 316
به استحضار مى‏رساند كه آيت‏اله گلپايگانى پس از صدور اعلاميه‏اى كه طى شماره 2507 / 21 ـ 4 / 6 / 48 پستا تقديم گرديد طبقات مختلف را به تشكيل مجلس عزا در پانزدهم جمادى‏الثانى مطابق با روز 7 / 6 / 48 و اجتماع در مدرسه فيضيه دعوت و چون پس از موافقت با توزيع اعلاميه از طرف آن اداره كل اين ساواك در صدد برآمد كه آقاى فضل‏اله طباطبائى صاحب چاپخانه علميه را كه بدون اجازه ساواك مبادرت به چاپ اعلاميه نموده بود مورد مؤاخذه قرار دهد به همين منظور از نامبرده كه تا پاسى از شب در منزل گلپايگانى بود خواسته شد خود را معرفى كند مشاراليه مكرر عذر و بهانه تراشيد و بالاخره در ساعت 12 همان شب كه چاپخانه وى نيز تحت نظر بود خود را معرفى و در ساواك با قرآن سوگند ياد كرد كه در مقابل ده هزار تقاضا اعلاميه سه هزار و پانصد نسخه چاپ و به گلپايگانى تحويل داده است. چون كنترل مكالمات تلفن گلپايگانى نشان مى‏داد كه آقاى طباطبائى صاحب چاپخانه تعداد بيشترى اعلاميه چاپ نموده و همان شب در دو وعده آنها را به گلپايگانى تحويل داده است لذا صبح روز احضار و با صحنه‏سازى اينكه سيد مهدى گلپايگانى شخصا مدعى است كه دوازده هزار اعلاميه به وى تحويل داده‏اند و حاضر است در مقابل شما اظهار نمايد ناگزير به اعتراف شد و عصر همان روز نيز مرخص گرديد.
ضمنا در بررسى پرونده و چاپخانه علميه معلوم شد كه سيد فضل‏اله طباطبائى با برادرش سيد عنايت‏اله چاپخانه علميه قم را اداره مى‏كنند و با هم سهيمند. مسئول چاپخانه قبلاً سيد عنايت‏اله بوده كه تعهدى به ساواك سپرده بدون كسب اجازه قبلى مبادرت به چاپ اعلاميه ننمايد.
طباطبائى پس از آزاد شدن با گلپايگانى ملاقات و اعترافات خود را به شرح فوق به اطلاع گلپايگانى مى‏رساند.
چون فرزندان گلپايگانى هم قبلاً به دروغ متوسل و براى انحراف ساواك تعداد اعلاميه‏ها را سه هزار و پانصد برگ اظهار نموده بودند كه با اظهارات طباطبائى تطبيق كند پس از اطلاع از شرح ماجرا وسيله فضل‏اله طباطبائى درصدد برمى‏آيند كه به نحوى سر و صدا راه انداخته و بهره‏بردارى كنند كه روز بعد نيز پس از خاتمه درس در مسجد اعظم همان سخنرانى را مى‏نمايد كه طى شماره 2516 / 21 ـ 4 / 6 / 48 به استحضار رسيده و ساواك با اطلاع از اخبار پايگاه1 از تصميمات بعدى گلپايگانى كه اكثر طلاب را به دروغ تحريك مى‏كند كه سيد فضل‏اله طباطبائى به علت تألمات و ناراحتيهاى وارد مريض و در منزل بسترى است و از طلاب ديگر از طباطبائى در منزل او تصنعى عيادت مى‏كنند. به استحضار مى‏رساند براى قطعيت اينكه آيا گلپايگانى عصر روز جمعه شخصا مبادرت به سخنرانى مى‏نمايد و يا به تشكيل مجلس عزا مى‏پردازد منبع 1361 با آموزش قبلى نفوذ داده شد و مشاراليه از منبع خواست كه روز موعود به منبر رفته و به تشريح تاريخ مسجدالاقصى پرداخته و در خاتمه اقدامات اسرائيل را تقبيح و بيانيه گلپايگانى را كه قبلاً تهيه كرده بوده قرائت نمايد منبع با تشريح تاريخ و شمه‏اى تقبيح از اعمال اسرائيل موافقت ولى قرائت بيانيه را دور از مصلحت مى‏داند و در خلال اين اقدامات اخبار پايگاه نشان مى‏دهد كه شخصى به نام (قدس) كه از تهران به قم آمده است با آيت‏اله گلپايگانى ملاقات و در اين مقوله مذاكراتى به عمل مى‏آورد و از آيت‏اله مى‏خواهد در تصميم خود تعديل كند بالاخره نتيجه مذاكرات موكول به عزيمت آقاى قدس به تهران و مراجعت ايشان به قم مى‏گردد و در عين حال گلپايگانى مترصد است كه از طرف ساواك يا شهربانى از تشكيل جلسه ممانعت به عمل آيد و حتى گلپايگانى در يكى از جلسات اظهار داشته بود كه مستقيما ساواك به من مراجعه ننموده كه صرفنظر كنم و اگر مراجعه كند از تشكيل جلسه صرفنظر مى‏كنم.
چون جلوگيرى از تشكيل مجلس از طرف مراجع انتظامى از جهت سوء انعكاس آن در كشورهاى عربى خاصه عراق مصلحت نبود ساواك و شهربانى هيچ‏گونه عكس‏العملى در خصوص عدم تشكيل جلسه نشان نداده و آخرين اخبار واصله از پايگاه نشان دهنده انصراف گلپايگانى از تشكيل جلسه و صدور اعلاميه‏اى بوده كه مراتب طى شماره 2399 / 21 ـ 7 / 6 / 48 تلگرافى معروض گرديد.
سيدمهدى گلپايگانى براى هر چه زودتر به ثمر رساندن تصميمات خود از يكى از همكاران (چراغچى) مى‏خواهد كه نسبت به تكثير اعلاميه خطى اقدام و تعداد دوازده نسخه از اين اعلاميه را از همكار اخذ و براى اطلاع عموم دو نسخه از آن را به درب مدرسه فيضيه نصب و براى جلوگيرى از اياب و ذهاب به داخل مدرسه دستور مى‏دهد2 درب ورودى مدرسه را قفل نموده و تعدادى از ايادى خود را تحريك مى‏كند كه بين اجتماع‏كنندگان شايع كنند سازمان امنيت مخالفت نموده در حالى كه اعلاميه مذكور با امضاى پدر وى به درب ورودى الصاق شده با اين ترتيب اقدامات و تصميمات گلپايگانى و تحريكات سيدمهدى فرزندش بدون مداخله ساواك و شهربانى بى‏نتيجه و خنثى مى‏گردد. يك نسخه از اعلاميه اخير وى به پيوست تقديم و نظر عالى را به جمله (به علت احساس فساد و خطر) و همچنين به مفهوم آيه عربى ذيل اعلاميه معطوف مى‏سازد.
رئيس ساواك قم ـ مهران
قبلاً قسمتهايى از آن به عرض رسيده. بايگانى شود ـ اوانى
آقاى اوانى ـ گزارش عرضى تهيه شود 11 / 6

1ـ منظور از «پايگاه» همان گونه كه در سند 25 / 4 / 48 اشاره شده است، منزلى است كه ساواك در مجاورت بيت آيت‏اله گلپايگانى به منظور عمليات جاسوسى «شنود» و به طور غيرآشكار اشغال كرده بود، قابل ذكر است، عوامل ساواك بنا به ملاحظات حفاظتى و با توجه به بخشنامه‏هاى داخلى ساواك (كه نمونه آن در اسناد شماره 3086 / 316 ـ 18 / 6 / 48 و 3406 / 316 ـ 5 / 7 / 48 آمده است) از درج مطالبى از قبيل بهره‏گيرى از طريق «شنود» و مكالمه تلفن و... ممنوع بودند. و به همين جهت از كد رمز «1585» در مكاتبات و گزارش‏هاى خود استفاده مى‏كرده‏اند.
2ـ اين گزارش رئيس ساواك قم خلاف گزارشى است كه در سند شماره 4203 ـ 10 / 6 / 48 آمده است، همانطور كه در سند مزبور و اسناد مربوط آمده است، تلاش عوامل ساواك مترتب بر اين بود كه به هر نحو ممكن از برگزارى مجلس همدردى با مسلمانان فلسطين و اعتراض به هتك حرمت مسجدالاقصى توسط صهيونيستها.جلوگيرى به عمل آورند.