سند نامه ::
 
اظهارات آيت الله گلپايگاني در خصوص دلايل عدم مداخله ايشان در مورد اقدامات دولت عراق
موضوع : اظهارات آيت‏اله گلپايگانى
از : 21 تاریخ 27 / 3 / 48
به : 316 شماره : 1556 / 21
صبح روز 25 / 3 / 48 يكى از وعاظ قم در منزل آيت‏اله گلپايگانى با وى ملاقات نمود وى پس از مقدمه‏اى از گلپايگانى سئوال كرد شما چرا مثل ساير مراجع نسبت به ظلم و ستم حكومت عراق نسبت به ايرانيان مقيم آن كشور اعتراض نكرديد وى پاسخ داد من مكرر از دولت خواهش كردم كه از ايجاد سينما در قم جلوگيرى كند و دختران را به خدمت سپاهيگرى اعزام ننمايند لكن به اين تقاضاى من توجه نكردند به همين منظور من هم مطلبى در مورد حكومت عراق ننوشتم و از طرفى فكر كردم چنانچه در اين باره اقدام كنم شايد براى آقاى حكيم و ساير علماى آنجا بد باشد و حكومت عراق با كمال بى‏شرمى نسبت به ايشان اهانت كنند. آقاى گلپايگانى سپس ضمن بحث درباره دارالتبليغ اسلامى قم و ابراز ناراحتى از آن اظهار داشت در مراسم گشايش كتابخانه دارالتبليغ صدربلاغى واعظ در سخنان خود خلاف و دروغ فراوان بيان كرده و يادآور شده كه حوزه علميه قم قبل از تأسيس دارالتبليغ معروفيت نداشت گلپايگانى افزود به نظر من همين دارالتبليغ حوزه قم را خراب كرد تاكنون اين مؤسسه كدام نويسنده و گوينده را به اسلام تحويل داده است به آقاى بلاغى هر كس پول زياد بپردازد به ميل او حرف مى‏زند و همين بلاغى در زمان آقاى بروجردى در آلمان بود وى در خاتمه اعلام نمود اگر براى اسلام بد نبود بعد از درس مطالب زيادى درباره دارالتبليغ بيان مى‏كردم لكن صلاح اسلام نيست ضمنا از اينكه آقاى حائرى آقازاده مرحوم حاج عبدالكريم در مراسم گشايش كتابخانه دارالتبليغ شركت نموده بود اظهار ناراحتى شديد مى‏نمود. آقاى گلپايگانى در اين موقع جهت تدريس از منزل خارج شد و سيدمهدى فرزند وى در دنباله بحثهاى پدرش راجع به رفتار حكومت عراق با زوار ايرانى و ايرانيان مقيم آن كشور اظهار داشت پدرم عقيده داشت تلگرافهاى علماء ايران به آقاى حكيم موجب گرفتارى ايشان خواهد شد و فعلاً منتظر ورود برادرم سيد جواد هستيم ضمنا يكى از بستگان نزديك خودمان كه اخيرا از عراق مراجعت نموده وضع عراق را بسيار بد شرح مى‏داد و مى‏گفت دولت عراق آيت‏اله حكيم را از كاظمين به نجف اشرف روانه كرده و از نجف نيز وى را مجبور كرده‏اند به كوفه برود و طلاب و روحانيون زيادى با پاى برهنه به جانب كوفه حركت نموده‏اند لكن مأمورين عراقى به طلاب و روحانيون حمله كرده و بيش از حد طلاب را مضروب كرده‏اند و عده‏اى از مأمورين عراقى به منظور اعتراض به اعمال وحشيانه حكومت عراق استعفاء داده‏اند ضمنا براى دستگيرى آقازاده حكيم جايزه تعيين كرده1 و آقاى شيرازى2 را نيز دستگير و معلوم نيست با وى چه كرده‏اند زنده است يا او را نابود ساخته‏اند واعظ مزبور گفت پس چرا پدر شما عليه اعمال وحشيانه حكومت عراق اقدامى نكرد سيدمهدى پاسخ داد ساير آقايان با پدرم مشورت نكردند و پدرم نمى‏خواست تابع ديگران شود و اشخاص هم كه به او مراجعه كردند تا عليه رفتار حكومت عراق اقدام نمايد عموما دولتى بودند سيدمهدى سپس روزنامه فرمان را به واعظ مورد بحث نشان داد و گفت ملاحظه كنيد چه اندازه به پدرم اهانت كرده‏اند اما هزاران نفر از مقدسين بازار تهران طى نامه‏هايى كه به عنوان پدرم نوشته‏اند اعلام نموده‏اند كه ما فهميديم شما دولتى نيستيد و بلكه دولت عراق هم خواهد فهميد كه تمام علماء دولتى نيستند وى افزود چنانچه ما بعدا مطلبى نوشتيم ترتيب اثر خواهند داد واعظ مزبور گفت آيا دولت عراق مى‏داند شما از علماء هستيد و مطلبى درباره اوضاع عراق ننوشته‏ايد و خبر دارند كه پدر شما شخصيت زعامت دارد سيدمهدى گفت ممكن است اين مطلب را به دولت عراق نگويند ما از مقاله روزنامه فرمان خيلى استفاده كرديم و قطعا اين روزنامه به عراق نيز ارسال مى‏شود و در آنجا پس از مطالعه مى‏فهمند كه همه علماء مخالف نيستند.
نظريه منبع ـ نظرى ندارد.
نظريه رهبر عمليات ـ مفاد گزارش صحيح است و همان طورى كه قبلاً نيز به عرض رسيده آيت‏اله گلپايگانى و فرزندش از مطالب مندرج در روزنامه فرمان و نيز از مراسم گشايش كتابخانه دارالتبليغ كه در آن آقاى صدربلاغى از شخصيت آقاى شريعتمدارى تعريف و تمجيد فراوان نموده در ناراحتى شديد به سر مى‏برد و سعى دارد در فرصتهاى مناسب خود را تبرئه و اقدامات آقاى شريعتمدارى را در بين مردم بى‏ارزش جلوه دهد. مرشد
نظريه امنيت داخلى : مفاد گزارش صحيح است مطالب مندرجه در فرمان گلپايگانى را زير و رو كرده و تبليغات شريعتمدارى روى دارالتبليغ نيز گلپايگانى را از جهت ترميم وضع كتابخانه فيضيه به جنب و جوش انداخته است. روحانى
رئيس ساواك ـ نظر امنيت داخلى مورد تأييد است. مهران
آقاى شكورى ـ بهره‏بردارى شود 3 / 4
6 نسخه تكثير شده است
بهره‏بردارى شد 3 / 6 / 48

1ـ براى اجراى برنامه‏هاى ميشل عفلق در مورد تضعيف مرجعيت شيعه، خصوصا تضعيف آيت‏اللّه‏ حكيم در عراق، رژيم بعث عراق با نسبت اتهام جاسوسى به حجت‏الاسلام سيدمهدى حكيم فرزند آيت‏اللّه‏ حكيم نقشه خود را عملى كرد. در پى دستگيرى حجت‏الاسلام سيدمهدى حكيم و همزمان با برگرداندن آيت‏اللّه‏ حكيم به بغداد، تظاهراتى ساختگى از سوى حزب بعث عليه او ترتيب يافت. ر . ك : هفت هزار روز تاريخ ايران و انقلاب اسلامى، غلامرضا كرباسچى، جلد اول، صفحه 367.
ضمنا براى توضيح بيشتر به پاورقى اسناد 1184 / 21ـ31 / 2 / 48 و1352 / 316 ـ 11 / 3 / 48 رجوع كنيد.
2ـ مقصود مرحوم آيت‏اللّه‏ حاج سيد حسن شيرازى است.