|
رياست محترم سازمان امنيت و اطلاعات شهرستان قم شماره : 235 / م تاریخ 10 / 7 / 47 محترما چنانكه استحضار دارند اينجانب هفته قبل از آقاى گلپايگانى ديدارى به مدت نيم ساعت در منزل خود ايشان به عمل آوردم كه رئوس مطالب عنوان شده از دو طرف با مختصر تغييرى كه احيانا در تقديم و تأخر كلمات و عبارات پيش مىآيد ذيلاً به استحضار مىرساند : پس از تعارفات متعارف از دو طرف و اهميتى كه مشاراليه در نقش مذهبى طبقه معلم بيان داشتند از اشتغال دبيران مرد در دبيرستانهاى دخترانه گله كردند ـ در جواب ايشان گفته شد اين دبيران از آن جهت در مدارس دختران درس مىدهند كه هم رشته آنها در بين بانوان ليسانسيه شاغل در قم وجود ندارد ـ هرگاه بانوئى ليسانسيه در رشتههاى علوم تجربى يا رياضى به قم منتقل شود طبعا چنين دبيرى در دبيرستانهاى پسرانه نمىتواند اشتغال يابد و به كلاس دخترانه خواهد رفت فرزند ايشان از آقاى كاظم بيگى رئيس سابق اين اداره گلهمند بودند كه نامبرده به امور دينى توجهى نداشتند سؤال كردم ممكن است مواردى را بفرمائيد ولى نامبرده به ذكر كلياتى اكتفا كرده و به هر حال مورد به خصوصى را يا نخواستند و يا نتوانستند بيان نمايند. مصلحت هم نبود كه اينجانب دنباله اين مقال را بگيرم باز هم فرزند ايشان تقاضا كرد كه دستورى كتبى نسبت به استعمال چادر به وضع مطلوب براى دختران مدارس وسيله اينجانب داده شود ـ در جواب گفتم مطمئن باشيد اهالى قم متدين هستند و خانوادهها رأسا مواظب اين مطلب در مورد دخترانشان هستند ـ سپس مشاراليه درخواست كردند كه شوراى فرهنگ موافقت نمايد كه يك باب آموزشگاه اسلامى1 (پيشنهادى آقاى گلپايگانى) تأسيس شود ـ به ايشان جواب دادم كليه مدارس ايران (به استثناى مدارس اقليتهاى مذهبى) اسلامى است و اگر نام آموزشگاه اسلامى در اين شهر روى مدرسهاى گذارده شود مفهوم مخالف آن چنين است كه ساير مدارس غيراسلامى است البته قانع شدند ـ در پايان از اقدام اين جانب كه در اوايل شهريور به مدارس ابتدائى دستور داده بودم اطاقى را جهت نماز محصلين و تعليم نماز وسيله يكى از آموزگاران اختصاص دهند تشكر كردند. ديشب ساعت هشت و ربع نيز همان طور كه استحضار دارند از آيتاله شريعتمدار ديدارى به عمل آمد مشاراليه هيچگونه صحبتى از قبيل مطالب آقاى گلپايگانى و فرزندشان به ميان نياورده بلكه بر اساس مذاكرات پيرامون واقعيات اسلام و برترى آن به ساير اديان بود و سپس صحبت به عظمت علىبن ابيطالب (ع) كشيده شد و نامبرده يك جلد كتاب از فرمايشات على عليهالسلام و يك جلد كتاب به زبان انگليسى كه در مورد دوازده امام شيعه تأليف يافته است به اينجانب هديه كردند و حدود هشت و چهل و پنج دقيقه از نامبرده خداحافظى كردم. رئيس اداره آموزش و پرورش شهرستان قم. منطقى ----------------------------- 1ـ همانطور كه در اسناد متعدد اين مجموعه اسنادى آمده است، حضرت آيتاللّه گلپايگانى در خصوص سلامت محيطهاى آموزش و فرهنگى از انحرافات اخلاقى اهتمام زيادى داشتند، آنگاه كه پيگيريهاى مداوم و نصايح مكرر ايشان به مسؤولين فرهنگى و اجتماعى رژيم پهلوى در شهرستان قم ثمربخش نبود، به فكر تأسيس «آموزشگاه اسلامى» افتادند تا از اين طريق و در حد امكان زمينههاى محيطهاى تربيتى و فرهنگى مناسب فراهم شود. ساواك قم كه لحظه به لحظه فعاليتها و اقدامات آيتاللّه گلپايگانى و بيت ايشان را مورد كنترل و مراقبت جدى داشته است نه تنها گوش شنوا براى نقطهنظرات معظمله نداشت بلكه دقيقا در نقطه مقابل آن تلاش مىكرد. برابر اسناد مربوط، هرگاه فرد يا مسئولى تحت تأثير ارشاد ايشان قرار مىگرفت، با تهديد و ارعاب ساواك مواجه مىگرديد و از آنجا كه آقازاده آيتاللّه گلپايگانى مرحوم حاج سيدمهدى گلپايگانى، پيگير امور اجتماعى و فرهنگى معظماليه بوده است، همواره مورد غضب ساواك قرار داشته است. براى نمونه به گزارشهاى ساواك در اين خصوص توجه فرماييد : از : قم تاريخ : 12 / 2 / 47 به : كل سوم 316شماره: 782 / 21 ساعت 22 روز (فوق ندارد) سيد مهدى گلپايگانى با آقاى رضوانى رئيس هيئت ممتحنه كه از تهران جهت برگزارى امتحانات نهائى ششم متوسطه به قم آمده تماس و به طور بىادبانه درباره موارد زير صحبت نمود. 1ـ چرا دختران و پسران در يك سالن با هم امتحان مىدهند. 2ـ چرا بعضى دختران بدون حجاب در سالن ننشستهاند. 3ـ چرا زنها در سالن امتحان مراقب امتحانات هستند. آقاى رضوانى در پاسخ اظهار داشت اين صحبتها را با رئيس فرهنگ بكنيد زيرا من رئيس هيئت ممتحنه هستم. سيدمهدى گفت وى گوشش به اين كارها بدهكار نيست. در بولتن درج گردد 13 / 3 در بولتن درج گرديد 13 / 3 آقاى اوانى ـ خبر جهت درج در بولتن تهيه شود ـ بايگانى شود 13 / 3 19 / 3 / 47 1ـ از : ساواك قم تاريخ: 7 / 8 / 47 به : مديريت كل اداره سوم 316 شماره: 3165 / 21 درباره: اقداماتى كه از طرف سيد مهدى گلپايگانى براى جلوگيرى از رژه دختران در چهارم آبان به عمل آمده در تاريخ 3 / 8 / 47 تلفنا با آقاى فرماندار تماس و درباره عدم شركت دختران در جشن فرخنده ميلاد مسعود اعليحضرت شاهنشاه آريامهر مذاكره و اظهار داشته كه از طريق تهران اقداماتى نمودهاند كه مراسم رژه دختران حذف شود و در اين مورد برنامهاى برگزار نشود. 2ـ صبح روز چهارم آبان سيد مهدى با معاون فرماندارى تلفنى مذاكره و اظهار داشته كه ما به وسيله شخصى با آقاى وزير دربار تماس حاضر و فرمودند در مورد عدم شركت دختران در رژه چهارم آبان دستور دادهاند و وسيله همان شخص با سازمان مركزى و سرهنگ آگه دل مذاكره شده و شما به آقاى فرماندار بگوئيد. 3ـ ساعت 12 روز چهارم آبان سيد مهدى گلپايگانى تلفنى با رئيس فرهنگ مذاكره و درخواست مىكند كه دخترها رژه بروند ولى در يك دبيرستان مخصوص كه مردم هم به عنوان مدعو نباشد رئيس آموزش و پرورش در پاسخ مىگويد تصميم رژه دختران در دبيرستان حكيم نظامى در شوراى فرماندارى گرفته شده و خود بنده هم موافقت كردهام وى اظهار مىكند كه با وزارت دربار تلفنى تماس حاصل شده كه به سازمان مركزى امنيت دستور دادهاند و سازمان مركزى هم به ساواك قم اطلاع و دستور خواهد داد و ساواك قم هم به شما خواهند گفت كه رژه دختران نباشد. به استحضار مىرساند كه چون تحريكات سيد مهدى هر لحظه افزايش مىيافت و اولين سالى بود كه تصميم رژه دختران دبيرستانى در مراسم چهارم آبان در دبيرستان حكيم نظامى گرفته شده بود براى جلوگيرى از وقوع هر نوع حوادث احتمالى گذشته از شركت كليه كارمندان و مأمورين ساواك وسيله شهربانى نيز كليه ميدان ورزش و اطراف و جوانب تحت كنترل و مراقبت و از پادگان منظريه در اين مورد كمك و نيز برنامهاى وسيله سربازان پادگان انجام و با فرمانده پادگان مذاكره تا در صورت بروز حوادثى به موقع جلوگيرى بعمل آيد. به استحضار مىرساند كه مراسم رژه و دو و ميدانى دبستانها و دبيرستانهاى دخترانه و پسرانه و پيش آهنگان تحت نظر آموزش و پرورش و تربيت بدنى در مقابل هزاران تماشاچى زن و مرد با اشتياق و علاقه وافر تماشاچيان و احساسات بىشائبه آنان نسبت به شاهنشاه آريامهر با نظم خاصى عملى ولى به عرض مىرساند كه سيد مهدى گلپايگانى در هر مورد دخالتهاى بى جا نموده و در حال حاضر نيز تحريكاتى در مورد تأسيس سينما در قم مىنمايند. مقرر فرمائيد در مورد نامبرده خط و مشى اين ساواك را روشن فرمايند. ضمنا نامبرده از هيچگونه بدگوئى و نفرين به ساواك و متهم ساختن شخص اينجانب تا به حال فروگذار نكرده است. رئيس ساواك قم ـ مهران تاريخ : 13 / 8 / 47 درباره: سيدمهدى گلپايگانى فرزند آيتاله گلپايگانى محترما معروض ميدارد. نامبرده بالا كه در حال حاضر باصطلاح سخنگو و همه كاره پدرش ميباشد بمنظور تحكيم موقعيت و گسترش بيش از پيش نفوذ خود از هيچگونه اقدام تحريكآميزى در قبال طرحها و تصميمات دولت فروگذار نميكند. از جمله تحريكات مشاراليه و پدرش را جهت جلوگيرى از تأسيس سينما در شهرستان قم ميتوان نام برد و اگرچه تاكنون موفقيتى در اين زمينه كسب نكردهاند معهذا بمنظور جبران شكست احتمالى خود فعاليتهايى را در موارد ديگر آغاز كرده و مىكنند كه از آنجمله اقدامات همه جانبه آنان جهت ممانعت از برگزارى مراسم رژه دختران دانشآموز به مناسبت چهارم آبان در قم بوده و در اين مورد با كليه رؤساى ادارات محلى و حتى چندين بار با وزارت دربار شاهنشاهى تماس تلفنى گرفتهاند تا از انجام مراسم مذكور جلوگيرى كنند كه اين بار نيز اقدامات آنان با شكست روبرو شده است. توضيح آنكه سيدمهدى گلپايگانى كليه اقدامات و تصميماتى را كه بر خلاف خواستههاى آنان در شهرستان قم به مرحله عمل در مىآيد از ناحيه ساواك قم و رئيس آن مىداند و در هر فرصتى از بدگوئى و انتقاد از ساواك مذكور خوددارى نميكند و بطوريكه گزارش ساواك قم حاكيست از وزارت دربار شاهنشاهى تقاضاى تعويض رئيس ساواك موصوف را كردهاند. ساواك قم نظريه مركز را در مورد نحوه رفتار با سيد مهدى گلپايگانى استعلام نموده است. نظريه : نظر باينكه ساواك قم مانند ساير ادارات محلى تسليم خواستههاى نامشروع گلپايگانى و فرزندش نميشود و حتىالمقدور از تحريكات و اقدامات مضره آنان جلوگيرى مىنمايد لذا سيد مهدى گلپايگانى اخيرا لبه تيز تبليغات خود را متوجه رئيس ساواك قم نموده و در كليه محافل رئيس ساواك مزبور را شخصى اخلالگر معرفى مىنمايد و در مذاكراتى كه با رؤساى ادارات و اشخاص مختلف به عمل آورده بمنظور جبران شكست اقدامات خود موضوع تعويض رئيس ساواك را بنا به درخواست آنان مطرح نموده است. عليهذا با توجه به اينكه دادن تذكر و يا هر اقدام ديگرى در قبال تحريكات نامبردگان موجبات تقويت آنان را فراهم خواهد آورد به نظر مىرسد ترتيب اثر ندادن به خواستههاى آنان مؤثرترين اقدامى است كه زمينه تضعيف گلپايگانى و فرزندش را فراهم خواهد ساخت. مراتب جهت استحضار و صدور اوامر عالى معروض گرديد. رئيس بخش 316 ـ ازغندى رئيس اداره يكم عمليات و بررسى. ثابتى رئيس بخش 3 ساواك تهران اخذ دستور نمايد 14 / 8 اوامر لازم اخذ گرديد. 15 / 8 / 47 |