سند نامه ::
 
آيت الله گلپايگاني : ... از نظر ما روحاني محسوب نمي شود
موضوع : سيد محمدرضا گلپايگانى
از : 21 تاریخ 7 / 11 / 46
به : 316 شماره : 4208 / 21
در ساعت 1000 روز چهارشنبه 4 / 11 / 46 در مسجد اعظم سيد محمدرضا گلپايگانى پس ازپايان درس خارج در همان اجتماع به شاگردان خود چنين گفت. به طورى كه آقايان اطلاع دارند و شنيده‏اند در زمان مرحوم آيت‏اله حائرى طلاب علوم دينى در تحت نظارت اداره فرهنگ درس مى‏خواندند و در پايان سال تحصيلى امتحان داده و مدرك گرفته و از اعزام به خدمت معاف مى‏شدند ولى موقعى كه مرحوم آيت‏اله بروجردى به سركار آمد دولت از براى حفظ مقام او از اين امتحان صرفنظر كرده و عمل حوزه را بر خود مرحوم آيت‏اله بروجردى واگذار نمود. ليكن در اين اواخر دولت تصميم گرفته و تا به حال دو سه بار به ما پيشنهاد نموده و حتى امروز آخرين روزى بود كه به ما مهلت داده بودند كه در اين باره به دولت جواب مثبت يا منفى بدهيم. دولت به مراجع دينى پيشنهاد كرده كه درباره طلاب حوزه تصميمى اتخاذ نمائيم به ما گفته‏اند طلاب حوزه علميه قم يا بايد تحت‏نظر اداره آموزش و پرورش امتحان داده و هر كه قبول شد كارت تحصيلى بگيرد يا اينكه خودمان شما را امتحان نمائيم. منتهى تحت نظر و نظارت اداره آموزش و پرورش و اكنون من نظريه خودم را به عموم طلاب عرضه مى‏دارم.
1ـ من به هيچ يك از شماها اجازه نمى‏دهم كه در امتحان فرهنگ شركت كنيد و اگر كسى شركت نمايد شهريه‏اش قطع خواهد شد و از نظر ما روحانى محسوب نمى‏شود.
2ـ من به كليه نفرات دستور مى‏دهم با كمال دلخوشى و خرمى به سربازى رفته و زير بار امتحان نرويد و اگر كسى را به نظام وظيفه بردند من به آنها حقوق خواهم داد اگر چه در خدمت باشند و اگر عيال داشته باشند مخارج خانواده او را هم خواهم داد و پس از پايان خدمت نظام اجازه تام پيشنمازى و تخميس هم به او مى‏دهم نگران نباشيد.
نظريه منبع ـ نظرى ندارد.
نظريه رهبر عمليات ـ مفاد گزارش فوق صحت دارد.
نظريه امنيت داخلى ـ اعمال گلپايگانى به طور كلى مغاير و مخالف با تصميمات دولت است و اوست كه طلاب را تحريك به عدم شركت در امتحانات مى‏كند و تحريكات وى در عدم موفقيت دولت در امر امتحانات طلاب بى‏تأثير نيست. روحانى
آقاى اوانى ـ از مجموع گزارشات واصله گزارش عرضى تهيه شود.1
---------------------------------
1ـ در گزارش تاريخ 16 / 11 / 46 اداره كل سوم 316 ساواك آمده است: «با عرض اينكه آيت‏اله گلپايگانى در امر اقدامات اساسى دولت عملاً كارشكنى و طلاب را تحريك به مخالفت عليه اصلاحات مى‏نمايد، لذا ترتيبى اتخاذ گرديد كه ضمن تهيه و اجراى طرحى با تضعيف نامبرده و فرزندانش از تلاش مذبوحانه وى جلوگيرى به عمل آيد.»