سند نامه ::
 
آيت الله گلپايگاني : اكنون ما در يك دوره قرار گرفته‏ايم كه دوره آزمايش و امتحان است
موضوع : اظهارات آيت‏اللّه‏ گلپايگانى در مسجد اعظم

از : 21 تاریخ 20 / 9 / 45
به : 316 شماره : 3014 / 21

ساعت 9 صبح روز 16 / 9 / 45 آيت‏اله گلپايگانى جهت تدريس به مسجد اعظم رفت و عده‏اى در حدود 1500 نفر از طلاب در آنجا حضور داشتند و به علت فرا رسيدن ماه رمضان گلپايگانى پس از خاتمه جلسه درس اظهار داشت مى‏خواهم مطالبى را برايتان يادآورى كنم اول اينكه اكنون ما در يك دوره قرار گرفته‏ايم كه دوره آزمايش و امتحان است و بايد كارى كنيم كه روسپيد از آن بيرون آئيم و همچنين موضوعى كه باعث ناراحتى ما شده مسئله سربازى طلاب است و همه اطلاع دارند كه در زمان مرحوم حاج شيخ عبدالكريم نيز از طرف شاه فقيد اعلام كردند كه بايستى همه جوانان به خدمت سربازى اعزام شوند سپس حاج‏شيخ تلگرافى براى شاه فقيد كه در آن موقع در خارج از ايران به سر مى‏بردند مخابره نمود و ضمن آن سؤال كرد كه بخشنامه شامل طلاب هم مى‏باشد يا خير و در جواب تلگراف اعلام نمودند كه طلاب معافند در صورتى كه امتحانى در بين باشد و ناچار از طلاب امتحان كردند و دو نفر نيز از طرف دولت در آن نظارت داشتند ولى بعدها امتحانات را سخت گرفتند و يك روز حاج شيخ ناراحت شد و به دولت اعلام كرد هر طور كه دلشان مى‏خواهد با طلاب رفتار نمايند و خودش كنار رفت ولى چون دولت مشاهده نمود كه حاج شيخ ناراحت شده لذا اختيار طلاب را مجددا به دست او سپرد و اين روش تا پس از وفات آقاى بروجردى ادامه داشت و از آن به بعد دوباره اين موضوع را مطرح نمودند ولى ما هم در اين باره كوشش نموده و خواهيم نمود تا بتوانيم نتيجه‏اى بگيريم اگر يادتان باشد پارسال آقاى وزير آموزش و پرورش با من تماس گرفت و يادآور شد كه بايستى با طلاب طبق قانون رفتار نمائيم من پاسخ دادم كه خودمان از طلاب امتحان مى‏كنيم و چنانكه دنبال بهانه مى‏گرديد آن وقت خودتان مى‏دانيد زيرا درس ما با درس اداره فرهنگ فرق دارد و قابل مقايسه نيست. زيرا درس مدارس مادى است ولى درس طلاب بر اساس معنويت مى‏باشد و برايگان مقدور نيست كه در حضور يك خانم كارمند آموزش و پرورش امتحان دهيم (خنده حضار) دوم اينكه شنيده‏ايد مى‏خواهند افراد را با پول گول بزنند هيچ اشكالى ندارد و شما فقط به دنبال كار خود باشيد و اگر آنها مشاهده كردند كه كسى دنبالشان نرفت ناچار درب مؤسسه خود را مى‏بندند و اگر هم چند نفرى رفتند لطمه‏اى به كار شما نمى‏خورد. سوم اينكه آقايان طلاب كه به شهرستانها و دهات عزيمت مى‏نمايند از وضع كار خود و مردم محل ما را آگاه سازند و ببينند چه احتياجاتى مردم محل دارند و از نظر مبلغ دينى و تأسيس مسجد نيز اوضاع را تشريح نمايند. پنجم اينكه ما متأسفانه در حوزه علميه قم حافظ قرآن نداريم و بودجه كافى هم در اختيار ما نيست تا مثل پادشاهان سابق افرادى را كه قرآن را حفظ مى‏نمايند مورد تشويق قرار دهيم ولى اگر كسى پيدا شد كه اين كار را انجام دهد ما حقوق وى را دو برابر مى‏نمائيم در خاتمه اضافه نمود كه احتياج ما به زبان عربى بيش از ساير زبانهاست زيرا دائما با آن سر و كار داريم و بايستى براى آموختن آن چند نفرى را تربيت كنيم تا آنان بتوانند زبان مزبور را به سايرين ياد دهند. اين جلسه در ساعت 15ـ10 صبح پايان يافت و طلاب مسجد اعظم را ترك گفتند. ملاحظات به علت فرا رسيدن ماه رمضان آيات و مدرسين حوزه علميه قم از روز 16 / 9 / 45 جلسات درس خود را تعطيل و اغلب از طلاب به ساير شهرستانها و دهات كشور مسافرت نمودند. آقاى ازغندى گزارشى هم در اين مورد از شهربانى واصل كه مقرر است در بولتن درج شود از مجموع اين گزارش و گزارش شهربانى خبرى تهيه تا در صورت تصويب در بولتن درج شود. 23 / 9