سند نامه ::
 
ملاقات با آيت الله گلپايگاني
موضوع : ملاقات با آقاى گلپايگانى

شماره : 1770 / ق م تاریخ 23 / 7 / 43
گيرنده : رياست ساواك تهران
مديريت كل اداره سوم بخش 321

ساواك قم گزارش مى‏نمايد
ساعت 2000 روز 22 / 7 / 43 ضمن ملاقات با آقاى گلپايگانى مشاراليه مطالبى به شرح زير اظهار نمود : در وضع فعلى و با توجه به وضع بعضى از كشورها از جمله عراق كه شنيده مى‏شود اغتشاشاتى در آنجا هست و حتى مى‏گويند سربازان مصرى در آنجا هستند ايجاب مى‏كند كه آرامش در كشور ايران بيش از مواقع ديگر رعايت شود. من فكر مى‏كنم كه اين موضوع را به وسيله شما بازگو كنم. در حال حاضر به طورى كه مشاهده مى‏كنيد بعضى از روحانيون افراطى دستاويزى براى تحريكات سوء ندارند و حداكثر مطالب مجملى در كليات گفته مى‏شود دستگيرى و بازداشت شيخ عباسعلى اسلامى كه گفته مى‏شود به وسيله ارتش در مشهد دستگير شده و به پرونده او رسيدگى خواهد شد. در صورتى كه نسبت به آن شدت عملى به خرج داده شود دستاويز و منبع تحريكاتى در طبقه روحانيون خواهد بود كه نه به نفع روحانيت است و نه دولت از آن سودى خواهد برد. من استنباط مى‏كنم كه بعضى از مخالفين دولت از اين عمل خشنود مى‏باشند كه دولت مستمسكى براى مخالفت به دست آنها بدهد به طور معترضه مى‏گويم وقتى در مدرسه فيضيه زد و خورد شد يك نفر از همين مخالفين در همين اطاق كه الآن شما نشسته‏ايد به من اظهار مى‏داشت حيف شد كه به شما آسيبى نرسيد والا ما در مقاصد خود موفق مى‏شديم در اين موقع سيدمهدى پسر گلپايگانى اظهار داشت حتى اين شخص به‏آقا اظهار داشت اگر شما كشته شده بوديد موفقيت ما حتمى بود. سپس اظهار داشت اين شخص را كه من وساطت مى‏كنم نزديكى با من ندارد و حتى شايد اظهار تشكرى هم نكند كما اينكه يكى از اشخاصى كه دستگير شده بود به من نامه نوشته بود تا من براى آزاديش اقدام كنم پس از آزادى در مجلسى گفته بود خوب بود آقاى گلپايگانى قبلاً از من سؤال مى‏كرد آيا ميل به آزادى دارم و بعد اقدام مى‏كرد. شيخ عباسعلى اسلامى1 هم با من آشنائى زيادى ندارد ولى از نظر روحانيت شخص استخواندارى نيست و اعمال و گفتار ريشه‏اى ندارد لكن در موقع صحبت بعضى مواقع تندرويهايى مى‏كند از تنبيه شديد و تسليم به دادگاه اگر به منظور ارعاب روحانيت باشد چون زياد عنوانى ندارد اثر مطلوبى به دست نمى‏آيد لكن مستمسكى براى مخالفت با دولت و اظهار همدردى در بين كليه روحانيون خواهد بود كه مخالفين به شدت آن را دامن خواهند زد. شيخ عباسعلى اسلامى تقريبا يك فرهنگى است كه مدارس زيادى تأسيس نموده و در حقيقت كمك غيرمستقيم است كه به فرهنگ و دولت مى‏شود و شايسته است كه اقدام مفيد او نيز مورد توجه باشد و اظهار نمود كه مطالب بالا به عرض تيمسار رياست ساواك برسد. ضمنا متذكر شد كه در وضع شهر قم دقت شود كه به منهيات توجه شود مثلاً شراب آزاد نفروشند يا راديوها صداى بلند نداشته باشند و زوار يا مسافرين زن محجوب باشند در اين مورد به ايشان اطمينان دادم كه مطلب تازه‏اى نيست و وضع تغييرى ننموده.
به طورى كه استنباط شد نظر ايشان در مورد شيخ عباسعلى اسلامى كه در مشهد بازداشت شده اين است كه بدون تسليم ايشان به دادگاه به بازداشتى كه تاكنون بوده است و تا موقعى كه دستور آزادى ايشان صادر خواهد شد اكتفا شود.
ضمنا در مورد آقاى ابوالفضل توليت سئوال كردند كه آيا مطلب تازه‏اى نيست به ايشان جواب دادم همانطورى كه قبلاً هم گفته شد از مركز اعلام شده كه ايشان در بازداشت نيستند و مطلب تازه‏اى نيست.
رئيس سازمان اطلاعات و امنيت قم. ح بديعى.
امور اجتماعى
فورى
به اداره كل سوم گزارش شود 27 / 6 / 43
رئيس ساواك استان مركزى ـ مولوى
محترما به عرض مى‏رسد 25 / 7 / 43
--------------------------------------------
1ـ حجت‏الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ عباسعلى اسلامى (ره) در سال 1323 ه.ق در سبزوار متولد شد و پس از آموختن مقدمات و ادبيات رهسپار مشهد مقدس گرديد و سطوح را در محضر آيات بزرگ مرحوم حاج ميرزا مهدى اصفهانى، آقازاده كفائى، مرحوم حاج حسين قمى و مرحوم آشتيانى، فرا گرفت، سپس به جهت تكميل اندوخته‏هاى علمى خود به نجف اشرف هجرت كرده و از محضر مرحوم آيت‏اللّه‏ العظمى سيدابوالحسن اصفهانى و ديگران بهره‏مند شد، آنگاه به خدمات و مجاهدات دينى و اجتماعى پرداخت، به منظور خدمات دينى سفرهاى زيادى به كشورهاى مختلف كرد. مدتى در هند در مدرسه‏الواعظين به انجام وظائف روحانى و علمى پرداخت، چندى به برمه رفت، خدمات قابل توجهى به مسلمانان آن ديار نمود، ضمن تبليغات مذهبى به بناى چندين مسجد، حسينيه، دارالايتام، احداث مزرعه، كمك‏رسانى به فقراء و محرومين آنجا، توفيق يافت، نتيجه تجارب سفرها باعث شد، كه با مراجعت به ايران به خدمات خود پيوسته ادامه دهد تا آنكه از راه منبر و دعوت مردم مسلمان به احياء آموزشهاى مذهبى و تربيت جوانان و نوجوانان موفق به تأسيس 180 باب مدرسه اسلامى در سراسر ايران گرديد، مرحوم آقاى اسلامى با بنيانگذارى «جامعه تعليمات اسلامى» خدمات كم‏نظيرى را در عرضه فرهنگ و نظام تعليم و تربيت ايران نمود، آن هم در جوّ خفقان و آزادى‏كش نظام ستمشاهى و استعمارى پهلوى كه هر طرح و برنامه‏يى كه از صبغه دينى و اجتماعى برخوردار بود با موانع عديده و تهديدات ساواك مواجه مى‏گرديد، اين خطيب مبارز بيش از 65 سال به اسلام و ملت مسلمان خدمت كرد، با احداث كتابخانه و بيش از 57 مسجد و... سخنرانيهاى غراء و صريح به افشاگرى اهداف استعمارى رژيم شاه مى‏پرداخت، در اين راه متحمل رنجهاى و شكنجه‏هاى طاقت فرسائى گرديد، بيش از ده بار توسط عناصر ساواك دستگير و زندانى شد، از آثار قلمى آن مرحوم علاوه بر يادداشت دفتر خاطراتش كه اينك چاپ و منتشر شده است نوشته‏هايى همچون، دو از ياد رفته (درباره امر به معروف و نهى از منكر) راه حسين (ع)، على و سقيفه، على و شورى، على و غدير، رساله‏اى درباره حجاب و... مى‏باشد، او سرانجام كوله‏بار مسئوليت را با تمام شرايط امانت‏دارى و خلوص در عمل در 28 رجب 1405 مطابق با 28 فروردين 1364 بر زمين نهاد و به ملكوت اعلى پيوست.