خاطرات عکاس مجمع تشخيص از سفر آيت‌الله هاشمي به مکه مکرمه و ثبت نام در انتخابات
محمد كاظم‌پور متولد سال 1352دزفول و عكاس اداره كل روابط عمومي مجمع تشخيص مصلحت نظام است.
مصاحبه با فردي كه در بيشتر لحظات و موقعيت‌ها در كنار شخصيتي سياسي و انقلابي همچون آيت‌الله هاشمي قرار گرفته و ناب‌ترين عكس‌هاي خبري خود، به وي اختصاص داده ، داراي جذابيت‌ها و نكات قابل تاملي است كه خواندن آن خالي از لطف نيست.
از آنجايي که اظهارات کاظم‌پور بسيار جالب توجه بود، اين مصاحبه را به صورت محاوره تنظيم کرديم تا از جذابيت آن براي مخاطبان گرانقدر کاسته نشود.
مشروح گفتگو محمدكاظم‌پور با باشگاه خبرنگاران را در زير مي‌خوانيد:
باشگاه خبرنگاران: به عنوان اولين سوال متولد كجا و چه سالي هستيد؟
كاظم‌پور: در سال 1352 در شهر دزفول به دنيا آمده‌ام و مانند همه بچه‌هاي دزفول هفت سالگي و شروع مدرسه ام را با بمباران عراقي ها شروع كردم.
باشگاه خبرنگاران: حرفه عكاسي رو چه جوري آغاز كرديد؟
كاظم‌پور: اينكه چه جوري آغاز كردم، خب دوربين به دست گرفتم و شروع به عكاسي كردم، اما اگر منظورتان اين است كه از كي شروع كردم بايد بگويم زماني كه در جمع خانوادگي حضور پيدا مي‌كردم، وقتي آلبوم كودكي‌ام را براي مرور خاطرات گذشته باز مي‌كردم، برخلاف همه كه به چهره عكس‌ها و افراد خيره مي‌شدند، من به اشيا و فضاي پشت و اطراف افراد در عكس‌ها زل مي‌زدم و با خود مي‌گفتم اگر از فلان زاويه اين عكس گرفته مي‌شد، دورنما و پس زمينه بهتري داشت.
اما به طور منسجم و حرفه‌اي از سال 1368 در انجمن سينما جوانان دزفول فعاليت‌هاي هنري و مربوط به عكاسي رو شروع كردم و در حال حاضر هم عكاس اداره كل روابط عمومي مجمع تشخيص مصلحت نظام هستم.
باشگاه خبرنگاران: اولين دوربين عكاسي‌تون رو كي خريديد؟
كاظم‌پور: اولين دوربين عكاسي‌ام را در سال 62 هديه گرفتم كه دايي‌ام از مكه برام آورده بود به درخواست خودم كه بابت اين موضوع خيلي ازش ممنون هستم.
باشگاه خبرنگاران: مارك دوربين چي بود؟
كاظم‌پور: دوربين Lubitel 120 (لوبيتل 120) بود.
باشگاه خبرنگاران: چه زماني اولين دوربين را براي كار خبري به دست گرفتيد و كي عكاسي خبري را به طور جدي آغاز كرديد؟
كاظم‌پور: تقريباً از سال 79 ولي قبلش بيشتر عكاسي مستند اجتماعي كار مي‌كردم و الان هم اگر فرصتي باشد، مستند كار مي‌كنم، چون عكس هاي مستند، برش ندارند و مثل فيلم يك موضوع را به ترتيب به تصوير مي كشند.
باشگاه خبرنگاران: اولين دوربين حرفه‌اي‌تان را چه زماني تهيه كرديد و چه ماركي بود؟
كاظم‌پور: سال 70 دوربين Yashica (ياشيكا) – البته سال 62 هم Lubitel 120 (لوبيتل 120) تقريباً مي‌شود گفت در رِنج خودش حرفه‌اي بود.
باشگاه خبرنگاران:چه اتفاقي افتاد كه به عنوان عكاس مجمع تشخيص مصلحت نظام انتخاب شديد؟
كاظم‌پور: خيلي ساده بود، از طريق يكي از دوستانم به مجمع تشخيص معرفي شدم.
درآن زمان يعني سال 76 آيت‌الله هاشمي پس از پايان دوره رياست جمهوري تازه وارد ساختمان جديد مجمع تشخيص مصلحت نظام شده بودند و اداره كل روابط عمومي دنبال يك عكاس بودند، به من هم پيشنهاد شد و قبول كردم و به اين ترتيب عكاس مجمع شدم.
باشگاه خبرنگاران:عكاس مجمع بودن چه حس و حالي داره؟
كاظم پور: فضاي خوبي رو تو اين كار احساس مي‌كنم، كار كردن و در كنار شخصيتي مثل آيت‌الله هاشمي بودن، حال و هواي عجيبي دارد و تجربه بسيار خوبي محسوب مي‌شود.
باشگاه خبرنگاران: چند سفر با آيت‌الله هاشمي رفتيد؟
كاظم‌پور: با حاج‌آقا سفرهاي زيادي رفتم كه تعداشون رو دقيقا نميدونم.
باشگاه خبرنگاران: چند فرم عكس از آيت‌الله هاشمي داريد؟
كاظم پور: خيلي زيادند و تعدادشون رو دقيقا نميدونم.
باشگاه خبرنگاران: از بين شخصيت‌هاي سياسي مطرح فقط با آيت الله هاشمي كارمي‌كنيد؟
كاظم‌پور: بله، از سال 78 عكاس روابط عمومي مجمع تشخيص هستم و تنها از حاج آقا و برنامه هاي مربوط به ايشان عكس مي‌گيرم البته بايد به اين نكته هم اشاره كنم كه براي بعضي از شخصيت‌ها هم كار كردم البته در قالب عكس پرتره و نه بيشتر.
باشگاه خبرنگاران:از نظر كاري و ارتباطي با آيت‌الله هاشمي راحت هستيد؟
كاظم‌پور: تجربه كار كردن با شخصيتي مثل آيت الله هاشمي براي من بسيار لذت بخشه، شكيبايي و صبري در وجود حاج آقا هست كه قابل ستايشه.
باشگاه خبرنگاران: آيت الله هاشمي موقع عكس گرفتن چه خصوصيات و ويژگي بارزي دارند؟
كاظم‌پور: موقع عكس گرفتن خصوصيت و ويژگي خاصي ندارند ولي من سعي مي‌كنم وقتي ايشان به اوج بيانات و صحبت‌هاي خودشون مي‌رسند، عكاس‌هاي مورد نظرم رو بگيرم و اين موضوع باعث شده در اين لحظات عكس‌هاي خوبي ازحاج آقا بگيرم.
باشگاه خبرنگاران: تلخ‌ترين و شيرين ترين خاطره عكسي شما از آيت‌الله هاشمي به چه موضوعاتي مربوط ميشه؟
کاظم پور: خاطره‌انگيزترين عكس من در باغ فدك بود كه توفيق يافتم به عنوان اولين مسافران گروهي ايران و شايد شيعه، به همراه آيت‌الله هاشمي رفسنجاني به منطقه فدك برويم. شب قبل از سفر وفتي در حسينيه شيعيان مدينه از آيت‌الله العمري، رهبر شيعيان مدينه شنيديم كه نرويد و اصلاً جايي به اين اسم در جغرافياي عربستان نيست، آن قدر نااميد بوديم كه وقتي در ورودي شهر الحياط، روي تابلو، كلمه «فدك» را ديدم، وظيفه اداري و رسالت مذهبي و شغل عكاسي خود را فراموش كردم كه از آن عكس بگيرم و به جاي عكاسي، گريه مي‌كردم. اما وقتي به باغ فدك، چشمه، مسجد، چاه و ديوارها رسيدم، نمي‌گذاشتم چشم‌هاي دوربينم پلك بزنند و حتي يك لحظه را از دست بدهند. از آن عكس‌ها در برگشت به ايران، نمايشگاهي برپا كردم و وقتي اشك و لبخند مردان و زنان را هنگام تماشاي عكس‌ها مي‌ديدم، با اشك‌هايشان مي‌خنديدم و با خنده‌هايشان اشك مي‌ريختم.
اما تلخ‌ترين لحظه‌اي كه در عكاسي داشتم و همراه با هق‌هق گريه عكس مي‌گرفتم، ديدار آيت‌الله هاشمي رفسنجاني با يك جانباز در زيباكنار بود كه وقتي جانباز، هاشمي را ديد، مي‌خواست حرف بزند و نمي‌توانست. دست‌هايش را مي ديدم كه پنجه‌هايش را باز كرده و به صورت حاج آقا مي‌كشد. گريه هاشمي همه را به گريه واداشت آن لحظه به ياد كوه‌هاي آتشفشان افتادم كه وقتي راه خروجي براي گدازه‌هاي خود نداشته باشند، فواره مي‌كشند.
خاطرات شيرينم بسيار زياد است. دو سفر به سرزمين وحي و عكاسي در مكه و مدينه، مخصوصاً شب وفات حضرت فاطمه(س) در قبرستان بقيع. سفرهاي فراوان به مشهد و ورود به ضريح مطهر ثامن‌الحجج، سفر كاري به خوزستان و حضور در منطقه شلمچه كه به كربلاي ايران معروف است. برنامه‌هاي افتتاح طرح‌ها و پروژه‌ها، مخصوصاً سدها كه مي‌دانستم پس از عكاسي من، كام تشنه دشت‌ها سيراب مي‌شود، از خاطرات خوبي است كه در دوران كاري من ثبت شده است.
باشگاه خبرنگاران: تا به حال شده عكسي را از ملاقات يا ديدارهاي حاج آقا منتشر نكنيد؟
كاظم‌پور: مطمئناً بعضي از عكس‌ها رو نميشه در فضاي رسانه‌اي كار كرد ولي در مورد ديدارهاي حاج آقا عکس‌های زيادي از برنامه مي‌گیريم و چند عدد آن را پس از تأیید برای سایت‌ها و خبرگزاری‌ها مي‌فرستيم.
باشگاه خبرنگاران:برای فرزندان آیت‌الله هاشمی عکس مي‌گیرید، منظورم عکس شخصی؟
كاظم‌پور: عكس شخصي نه ، عكس هاي كاري مي‌گيرم، مثلاً با فاطمه هاشمي در بنياد بيماري‌هاي خاص قبل از اينكه در مجمع مشغول باشم، به صورت برنامه‌اي كار مي‌كردم و با محسن هاشمی هم در چند پروژه مترو كار كردم.
باشگاه خبرنگاران:عکسی که از مهدي هاشمی و آيت الله هاشمي به همراه همسرش خانم مرعشي پس از آزادی مهدی هاشمی از زندان در برخی از سایت‌ها منتشر شد متعلق به شما بود؟
كاظم‌پور: نه، از طرف خود خانواده و با موبايل يكي از همراهان بود.
باشگاه خبرنگاران: در طول اين سالها چه ویژگی بارزي از آيت‌الله هاشمي دیدید؟
كاظم‌پور: درباره كار، بارها براي نور و پس زمينه عكس نظري مي دهيم ، قبول مي كنند و در اخلاق ، صبر و استقامت ايشان ستودني است و اینکه از موضوعات مختلف ابراز ناراحتی نمی‌کنند.
باشگاه خبرنگاران:راستی روزی که آيت‌الله هاشمي برای ورود به انتخابات 92 وارد وزارت کشور شدند شما کی درجریان قرار گرفتید؟
كاظم‌پور: تقریباً ساعت 17/35 بعداظهر از دفتر مجمع با من تماس گرفتند و گفتند که وسایلم را بردارم و به طرف وزارت كشور بروم. من هم که این خبرو شنیدم با یکی از همكاران با موتورسيكلت به وزارت کشور رفتم، فضاي خاصي اون روز تو وزارت كشور حاكم بود.
باشگاه خبرنگاران: از ثبت‌نام آيت الله هاشمي خبر داشتید؟
كاظم‌پور: نه، در جريان نبودم نيم ساعت قبل از ثبت‌نام در جريان قرار گرفتم.
باشگاه خبرنگاران:حس و حالی رو كه اون روز تو وزارت کشور دیدید چطور ارزیابی می‌کنید؟
كاظم‌پور: حس خوبی در وزارت كشورحاکم بود، حضور مردم و خوشحالی آنها از ثبت نام حاج آقا حس خوبی رو به من منتقل كرده بود.
باشگاه خبرنگاران:با توجه به اين فضايي كه توصيف كرديد، پس از عدم احراز صلاحيت آیت‌الله هاشمی وي چه حالی داشتند:
كاظم‌پور: حاج آقا آن قدر صبور هستند به همين خاطر هیچ نگرانی و ناراحتی نداشتند.
باشگاه خبرنگاران: یعنی ناراحت نبودند؟
كاظم‌پور: نه ناراحت نبودند.
باشگاه خبرنگاران: با توجه به همه اوصاف و ویژگی‌هایی که از شغل‌تون مطرح کردید و سختی‌های کارتون اگر یک بار دیگر فرصت انتخاب شغل به شما داده شود باز هم عکاسی را انتخاب مي‌کنید؟
كاظم‌پور: بگذارید برای پاسخ به این سوال بگویم نمی‌دانم. چون دیگر آموزه‌های هنر را به شکل حرفه‌ای تجربه نکرده‌ام. اما می‌توانم بگویم عکاسی را دوست دارم. مثل حکایت آن چاه‌کن که می‌گفت اگر آب نداشته باشد، نان دارد، عکاسی هم آب دارد و هم نان.یعنی هم روح آدم را ارضا مي‌کند و هم نیازهای مادي را بر طرف می‌نماید. چه شغلی بهتر از این؟! مهمترین ویژگی آن امنیت شغلی است.شاید با تحولات سیاسی، نتوانی در جایی که مي‌خواهی، کار کنی، ولی عکاسی شغلی است که اگر اهلش باشی، همه جا کار هست، حتی در تفریحات خانوادگی. اصلاً بايد بگم عکاس مثل مرغ است، در عروسی و عزا برای صاحبان مراسم لازم است. پس اگر فرصت انتخاب داشته باشم، نه یک بار، بلکه برای هر چند بار که باشد، عکاس مي‌شوم.
باشگاه خبرنگاران:به سوژه‌هاي دیگر به غیر از سوژه هایی که در حال حاضر با آن درگیر هستید علاقه دارید؟
كاظم‌پور: این سوال مثل این مي‌ماند که به یک گرسنه بگویی، اگر نان نباشد، غذاهای دیگر و یا میوه‌هاي گوناگون مي‌خوری؟ معلوم است که جوابش با تمایل بسیار بالا «بله» خواهد بود. من عکاسم و هر چه سوژه هایم گوناگون تر باشد، خوشحال‌تر مي‌شوم. حتی گاهی سوژه‌هاي متفاوت را مي‌پسندم. مثلاً وجود یک تخته سنگ عبوس در میان انبوهی از گل‌ها یا چرای یک آهو در میان گله‌ای از اسب‌ها. در محل کارم، گرچه عکاسی خبری هستم، اما گاهی از ریش‌ریش پرده‌ها، سوژه مي‌سازم یا رقص لامپ‌هاي خاموش و روشن لوستر و حتی چیدمان بی‌نظم کتاب‌ها در کتابخانه.
باشگاه خبرنگاران:به عنوان منبع درآمد، حرفه خوبی است؟
كاظم‌پور: خوب است. عکاسی منبع درآمد نیست که مثل نفت از زمین بجوشد. مثل کشاورزي است که بیل مي‌زند و کاشت و داشت دارد تا به برداشت برسد، باید نگاه جستجوگر داشته باشی و زاویه مناسب را انتخاب كني و زحمت بكشي تا برداشت تو، یا همان عکس، محصولی باشد که چون مي‌بینند اكثريت بپذیرند.
گفتگو از فاطمه علي‌اصغري
باشگاه خبرنگاران
| 