سند نامه ::
 
گزارش ساواک مرکز به ساواک قم
از : ساواك مركز تاریخ 3 / 1 / 42
به : ساواك قم شماره : 1011
خيلى خيلى فورى

برحسب نقشه‏هائى كه قبلاً از طرف بعضى عناصر قم و تهران تهيه شده بود قرار [بوده] است1 روز دوم فروردين كه وفات حضرت صادق است در بعضى از شهرستانها منجمله مشهد ـ قم و احتمالاً اراك و كاشان و شيراز تظاهراتى از طرف طلاب برعليه دولت و راى نسوان بعمل آيد و در اين روز همه‏جا آشوب و بلوا بشود خوشبختانه با اين نقشه شيطانى مردم موافق نبوده‏اند باين جهت ناچار شده‏اند خود طلاب دست بعمل بزنند از جمله تبريز طلاب با سنگ و چوب از داخل مسجديكه مراسم عزادارى در آن‏جا برپا بود به پاسبانها حمله ميكنند و پاسبانها ناچارا مجبور بتيراندازى هوائى ميشوند كه در نتيجه دو نفر از مردم عادى مصدوم ميشوند هم چنين در قم عصر همان روز از طرف طلاب از پشت‏بام بيك عده مردم كه در صحن مدرسه فيضيه بوده‏اند و نسبت بشخصيكه بالاى منبر بوده فحاشى ميكرده تظاهرات عكس هم ميكرده‏اند با سنگ حمله ميشود و يك نفر از مردم عادى مجروح ميگردد در مشهد فقط بصدور اعلاميه اكتفا ميشود و اتفاقى نيافتاده اين اعلاميه برعليه مسأله راى نسوان است بهر صورت آقايان وظيفه داريد كه با نهايت قدرت مراقبت نمايند كوچكترين اثريكه از بروز چنين حوادثى پيدا شد با نهايت شدت جلوگيرى فرمائيد كه نظاير آن تكرار نشود بتمام فرمانداريهاى تابعه نيز دستور مؤكد بدهيد دولت در قم با نهايت شدت عمل خواهد كرد لازم است تا تمام مراكز [مظنون] تحت نظر قرار بگيرد و بهركس سوءظن داشتيد فورى توقيف كنيد كه هيچ‏گونه اتفاقى نيفتد خودم براى استراحت بگچساران ميروم ولى آقايان هر لحظه ميتوانند وسيله نخست‏وزير اسداله علم متن تلگراف را سريعا در اختيار فرماندارى قم بگذاريد.
3 / 1 / 42422 سرلشگر پاكروان


1 ـ واقعه فروردين سال 42: از آغاز سال 1342 بحران روابط بين دولت و جامعه مذهبى قم، شدت يافت. روز دوم فروردين گروهى از مأمورين پليس و ساواك به مدرسه فيضيه قم يورش بردند و جمعى از طلاب را مضروب و مجروح كردند، چند تن نيز كشته شدند. آيت‏اللّه‏ خمينى، طى تلگرامى به عنوان علماى تهران، در تشريح حمله به مدرسه فيضيه، شاه را به باد حمله گرفت:
«... حمله كماندوها و مأمورين انتظامى دولت با لباس مبدل در معيت و پشتيبانى پاسبانها به مركز روحانيت، خاطرات مغول را تجديد كرد[... ]اينان با شعار شاه دوستى به مقدسات مذهبى اهانت مى‏كنند. شاه دوستى يعنى غارتگرى، هتك اسلام، تجاوز به حقوق مسلمين، تجاوز به مركز علم و دانش. [...] من به نام ملت از آقاى علم، شاغل نخست‏وزيرى استيضاح مى‏كنم. من اكنون قلب خود را براى سرنيزه‏هاى مأمورين شما حاضر كرده‏ام...»
علما و روحانيون تهران و ديگر شهرستانهاى ايران، طى بيانيه‏اى حمله به مدرسه فيضيه را محكوم كردند.
با فرارسيدن ماه محرم، بحران شتاب بيشترى گرفت. دولت نيز نگران وقوع حوادثى در روزهاى عزادارى بود. شهربانى تهران، طى اعلاميه‏اى گفته بود: «انجام مراسم سوگوارى مشروع كه با موازين اسلام تطبيق نمايد با رعايت نظم و ترتيب كامل انجام خواهدگرديد، ليكن اعمال و تظاهراتى كه شرع مقدس نيز آنها را تحديد نفرموده است به كلى ممنوع و به مأمورين انتظامى دستور جلوگيرى داده شده است...»
آيت‏اللّه‏ خمينى به منظور مقابله با رژيم و برگزارى هر چه باشكوهتر مراسم عزادارى در بيانيه‏اى خطاب به وعاظ و گويندگان، توصيه كرده بود از تهديد دستگاه نهراسند، وظيفه دينى خود را انجام دهند و مردم را از خطر اسرائيل و عمال آن آگاه سازند. نجاتى سرهنگ غلامرضا تاريخ سياسى بيست‏وپنج ساله ايران صفحه 226