مصطفی ملکوتیان

 انقلاب اسلامی ایران 29 سال پرحادثه اما موفق را پشت سر نهاده است. انقلابی باشکوه و شگفتی ساز که با وقوع آن متخصصان پدیده انقلاب، تحلیل گران سیاسی و سیاست مداران که تصور وقوع آن را نداشتند غافلگیر شدند و زمانی که آغاز شد چنان حرکتی گسترده و سراسری پدید آورد که امکان ایستادگی در مقابل آن و سرکوبی و آرام کردنش غیرقابل تصور شد و توانست در مدتی کوتاه یعنی حدود یک سال و یک ماه بر قدرتمندترین حکومت منطقه -که ابرقدرت غرب آن را به ژاندارم خویش در منطقه تبدیل کرده بود تا در مقابل حکومت های مخالف یا وقوع انقلاب های احتمالی بایستد -پیروز گردیده، مسیر تحولات منطقه ای و جهانی را تغییر دهد.

1-پاسخ به دو سؤال:

در پاسخ به این پرسش که چرا تحلیل گران و نظریه پردازان سیاسی و سیاست مداران در رابطه با وقوع و پیروزی انقلاب اسلامی غافلگیر شدند و نتوانستند این رخداد را پیشگویی کنند، باید گفت که تا پایان دهه 1970 میلادی و تا زمان وقوع انقلاب اسلامی در سال 1357 پارادایم علمی موجود در ذهن این افراد درباره انقلاب، تنها به وقوع انقلاب های ناسیونالیستی، لیبرالی و مارکسیستی تاکید می نمود و همانطور که هاناآرنت در کتاب انقلاب خود گفته است یکی از ویژگی های انقلاب های معاصر دنیوی بودن نگریسته می شد و در نتیجه وقوع انقلابی با ایدئولوژی، ماهیت و شعارهای مذهبی برای این افراد قابل تصور نبود. بنابراین اولین شگفتی انقلاب اسلامی نوع ایدئولوژی آن و تغییری بود که از این نظر در نسل انقلاب ها ایجاد کرد.

پاسخ به یک پرسش دیگر، یعنی این پرسش که چرا انقلاب اسلامی توانست در مدتی نسبتا کوتاه بر یک رژیم مقتدر پیروز شود نیز تا حد زیادی به همین مساله یعنی نوع ایدئولوژی و ماهیت انقلاب اسلامی باز می گردد. زیرا به دلیل سنخیت این ایدئولوژی با تاریخ، فرهنگ و آموزه های دینی مردم ایران، به سرعت خیابان ها از جمعیت پرگردیده، حرکت سراسر کشور را فراگرفته و توان هرگونه ایستادگی از رژیم پهلوی و حامیان خارجی اش سلب گردید.

2-نقش بی بدیل امام خمینی(ره):

آشکار است که در همه مراحل رهبری انقلاب اسلامی امام خمینی نقشی مستقیم و بی بدیل داشته است و البته شخصیت و همچنین راهبردها، روش ها و تاکتیک هایی که ایشان در هر مرحله انقلاب مورد استفاده قرار داد، محصول تربیت الهی و دینی وی بوده و او همه امور را برحسب وظیفه و تکلیف الهی خودونه به خاطر کسب قدرت یا منافع مادی و گروهی به پیش می برد.

روش های رهبری امام خمینی در انقلاب اسلامی نیز منحصر به فرد بوده است. ایشان که به حرکت از طریق مرجعیت عامه اعتقاد داشت، با هوشیاری و زیرکی خاصی از دست بردن به اسلحه توسط مردم جلوگیری کرد. درگیری مسلحانه علیه یک رژیم تا دندان مسلح می توانست به جنگ داخلی خشونت باری انجامیده به شدت بر تلفات مردم انقلابی بیفزاید و احتمال پیروزی سریع انقلاب را نیز از بین ببرد. امام با اعتماد به نفس بسیار و اراده پولادین خود -که این امر باعث تقویت اعتماد به نفس عمومی در مبارزه با رژیم محمدرضا شاه می شد- نیز در ضعف روحیه و فروپاشی سریع حکومت پهلوی نقش داشت.  پیشگویی های امام خمینی(ره) در زمان وقوع انقلاب اسلامی و بعد از آن نیز شگفتی های دیگری را نشان می داد. امام در زمان حرکت انقلابی مردم و تهدید رژیم می فرمود: شاه رفتنی است اعتنا به تهدیدات او نکنید. ایشان زمانی که دولت بختیار در روزهای آخر عمر رژیم ساعت آغاز حکومت نظامی را به چهار و نیم بعد از ظهر تغییر داد فرمود که اعلامیه حکومت نظامی خدعه و نیرنگ (برای سرکوبی انقلاب) است و مردم به آن اعتنا نکنند. عدم توجه عمومی به اعلامیه حکومت نظامی و حوادث بعدی آن باعث پیروزی انقلاب گردید. حضرت امام زمانی که عراق با بمباران فرودگاه های کشور جنگ تحمیلی را آغاز کرد، با اعتماد به نفس به مردم نوید زدن سیلی محکمی به گوش صدام را داد و در زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به کارتر رئیس جمهور این کشور توصیه کرد که دیگر در انتخابات شرکت نکند زیرا شکست خواهد خورد و کارتر در انتخابات شکست خورد. امام در نامه به میخائیل گورباچف نیز سقوط نظام مارکسیستی و مارکسیسم را پیشگوئی نمود.

ایشان در مسئله اشغال لانه جاسوسی آمریکا در تهران(سفارت آمریکا) در سال 1358 از حرکت دانشجویان مسلمان خط امام به شدت جانبداری کرده آمریکا را شیطان بزرگ نامید و در مقابل تهدیدات آمریکا اعلام کرد که آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند و همگان دیدند که در صحرای طبس بر سر نیروهای آمریکائی چه آمد.

3- رابطه ایدئولوژی انقلابی و تحولات پس از انقلاب:

نوع ایدئولوژی، ماهیت و رهبری هر انقلابی تاثیر آشکاری نیز بر شرایط و حوادث پس از وقوع انقلاب به جای می گذارد. اگر پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسرعت قانون اساسی کشور تدوین و نظام جدید با اتکا بر نقش مردم مستقر گردیده ثبات و تعادل لازم پدید آمد، بدون شک این امر ناشی از ایدئولوژی اسلامی انقلاب و رهبری حضرت امام بود.

نگاهی به ایدئولوژی و حوادث پس از انقلاب های فرانسه (1789) و روسیه (1917) ما را به نتیجه خوبی رهنمون می شود: در فرانسه ایدئولوژی جدید جایگزین هر چند در ذهن انقلابی ها حضور داشت، اما بسیار متفرق و گنگ و بی ارتباط به فرهنگ و تاریخ این کشور بود و به همین دلیل پس از وقوع انقلاب، انقلابی ها به جان هم افتادند و انقلاب در هر زمان در دست یکی از گروه ها قرار گرفته و رهبران انقلابی و مردم توسط افراد و گروه های مقابل از بین می رفتند و بدین ترتیب فرانسه بعد از انقلاب تا سالیان سال روی آرامش ندید. در روسیه نیز به دلیل ایدئولوژی وارداتی انقلاب و ناتوانی آن از چیره شدن بر اذهان عمومی، بی ثباتی های زیادی تجربه شد و در زمان استالین حدود 15 تا 20 میلیون نفر توسط وی کشته شدند.

بنابراین وحدت و اصالت فرهنگی ایدئولوژی انقلابی و وحدت رهبری در انقلاب اسلامی توانست به سرعت ثبات لازم برای فراهم شدن شرایط دستیابی کشور به اهداف انقلاب را به وجود بیاورد و در عین حال که دشمنان این انقلاب مقدس برای از پای درآوردن آن از آغاز دست به توطئه و دشمنی زدند، با گذشت 29 سال از پیروزی انقلاب و ناتوانی ها و شکست های پیاپی آنها و ظهور ایران به عنوان یک قدرت بزرگ منطقه ای، می توان چشم انداز روشنی برای آینده ایران اسلامی تصویر کرد.

4- آمریکا و 29 سال سرافکندگی:

در سه دهه گذشته مبارزه آمریکا با انقلاب اسلامی هر زمان با راهبردها، دکترین ها و روش های متفاوتی ادامه یافته است. آنها که از ابتدا نمی خواستند واقعیت پیروزی انقلاب اسلامی و ایران مستقل را بپذیرند، ابتدا به محاصره اقتصادی کشور ما پرداختند و سپس هم زمان با ادامه آن، در طرح ریزی کودتای نافرجام نوژه ایفای نقش کرده به یاری صدام در جنگ تحمیلی پرداختند. در زمان رونالد ریگان رئیس جمهور اسبق آمریکا به رسوائی مک فارلین دچار شدند و در برقراری رابطه با ایران که بسیار شایق آن بودند ناکام گردیدند. سپس در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون سیاست« مهار ایران» را که محدود کردن ایران در همه زمینه های سیاسی، اقتصادی، نظامی و غیره بود در پیش گرفته، ولی نتیجه ای نگرفتند. جرج بوش پسر راهبرد حمله پیشدستانه را در پیش گرفت و ایران را در کنار کشورهائی هم چون کره شمالی و عراق در «محور شرارت» قرار داد و از این که اگر ایران در تکنولوژی هسته ای رشد کند جهان با وقوع جنگ جهانی سوم روبرو خواهد شد و وی گزینه نظامی را نیز روی میز قرار داده است، سخن گفت. اما اینک در سال پایانی دوره ریاست جمهوری وی، ضعف و زبونی آمریکا بیش از پیش و بویژه با شکست این کشور در عراق آشکار شده و پرونده سیاست های وی که روزی عربده های مستانه اش گوش هر کسی را کر می کرد، در حال رفتن به بایگانی تاریخ است.

انقلاب اسلامی ایران ضمن گشودن راه جدیدی بروی ملت ها، اعتماد به نفس ملی را به کشور ما باز گرداند که این امر خود را در تحولات و حوادث 29 سال گذشته نشان داده است؛ از جمله ایستادگی و مقاومت دلیرانه در مقابل حمله صدام که همه قدرت های جهانی به کمک او شتافته بودند و تلاش برای فتح قله های علمی و فناوری بر مبنای اهداف سند چشم انداز 1404 و برنامه های توسعه اجتماعی فرهنگی اقتصادی سیاسی و ساختن جامعه ای پیشرفته، سرآمد و الگو.

روزنامه کیهان ۱۳۸۶/۱۲/۱۲